«Jendeak txundituta entzuten zuen lehen euskarazko rocka»

Gotzon Lizaso, Leok'k taldeko kidea.

Lizaso, eskuinean, Leok'k taldeko kideekin

Soldaduskak errotik moztu zuen euskal rockaren aitzindarion ekimena, duela 40 urte. Taldeari bigarren bizialdia ematen saiatu zirenean, SGAEren atzaparkada jaso zuten. Hirugarrenean lortu dute.

Euskal Herrian rockaren aitzindari izandakoa da Leok'k taldea, eta Gotzon Lizaso (Zestoa, Gipuzkoa, 1950) taldeko teklatu jotzailea da. 1968. urtetik aurrera, The Beatles, The Doors, The Rolling Stones eta bestelako talde batzuen musikaren euskarazko bertsioak moldatzen zituzten eta plazaz plaza jotzen. Taldea berriz elkartu da egunotan, Mendebaldeko Saharako emakumeen aldeko kontzertuak emateko. Horrez gain, Unebat diskoa argitaratu dute, beraiek sorturiko kantekin. Gaur Azpeitian joko dute, 19:00etan, San Agustin aretoan.

«Kopiatzea ez da nahikoa; beti saiatu behar duzu zer edo zer originala egiten»

Paul Ansell, musikaria.

Rockabillyaren tabuak hautsi zituen Londresko artistak, Elvis Presley gogora ekartzen duen ahots eta estiloarekin, Jimi Hendrix beltzaren kantak abesten. Andoainen joko du gaur, N°9 bere taldearekin.

Norbaitek esaten badizu Elvis ikusi duela, esaiozu baietz, badaezpadaere. Baina Elvis entzun egin duela esaten badizu, sinets ezazu, ziurrenik Paul Ansellen ahotsa aditu duelako. Ansellek (Londres, 1963) rockaren izar beterano askorekin egin izan du lan, besteak beste Elvisen gitarra-jotzaile Scotty Moorekin. Gaur, bere taldearekin joko du, 22:30ean, Andoaingo Bastero Kulturgunean (Gipuzkoa), Basterock Gauak ekimenaren harira.

«Ez dut papera utzi nahi; gurago dut urrats bat harago eramaten saiatu»

Katsumi Komagata, diseinatzailea.

Japoniako haurrentzako liburu sortzailerik ezagunenetakoa Bilbon izango da gaur, ikastaro labur bat eta hitzaldi bat ematen. Liburuok haurren garapenean duten garratzia nabarmenduko du.

Katsumi Komagata (Shizuoka, Japonia, 1953) diseinatzaileak haurrentzako liburuak sortzen ditu. Besteak beste Parisko Pompidou zentroak argitaratu ditu haren lanak, eta sari ugari irabazi ditu nazioartean, hitzik ez eta diseinu ezin sinpleagoa duten liburuekin. Ikastarotxoa emango du gaur, 17:30ean, Bilboko Alondegian. Ondoren, 20:00etan, hitzaldia emango du, bere lana eta filosofia azaltzeko.

«Klaseen arteko borroka pobreen eta emakumeen arteko borroka bihurtu dute»

Ricardo San Segundo, historialaria.

Islamofobiaz mintzatuko da mundu musulmanaren inguruko aditua, gaur, Bilbon. Islamistak Europako kristau demokratak bezalakoak direla dio, eta azken matxinaden izaera zibila nabarmentzen du.

Ricardo San Segundo (Gasteiz, 1951) mundu musulman garaikidearen eta islamaren historiaren irakaslea da. Miedos Culturales, Fobias sociales; El caso de la islamofobia hitzaldia emango du gaur, 19:30ean, Bilboko Hikaateneoan.

«Taiwan oraintxe baino ez da hasi musikaren munduko mapan agertzen»

Ariel Zheng, musikaria.

Hiru emakume taiwandarrek Go Chic taldearen bihotza osatzen dute. Asiako uharteko musika giroaz eta gizarte tradiziozalearekin dituzten xextrez mintzo dira, Europan egiten ari diren lehen biran.

Ariel Zheng (Taipei, 1988) Go Chic taldeko abeslaria da. Neska talde gisa hasi bazen ere, Stanley bateria jotzailea fitxatu dute biran ateratzeko. Taiwango underground-a ezagutzeko aukera gutxi egoten dira Europan, baina taldea lehen diskoa aurkeztera etorri da —I am Confused—. Laukoteak elektro-punk jaia antolatuko du gaur, 20:30ean, Doka Donostiako Kafe Antzokian. Bihar Bilboko Fnacen joko dute, asteartean Parral tabernan (Gasteiz); eta hurrengo egunean Bonberenean (Tolosa, Gipuzkoa).

«Niretzat harrigarria da hemen bertsolaritza egotea baina bakarrizketarik ez»

Barry Manley, umoregilea.

Corkeko eta Lovainako unibertsitateetan ikasia eta hiru eleberriren egile, sortzaile irlandarrak euskarazko bakarrizketa lehiaketan parte hartuko du gaur Villabonan, Barry Barrez goitizenarekin.

Barry Manleyk (Cork, Irlanda, 1961) hiru iturritatik hartzen du bere umorea egosteko ura: Irlandako herri istoriogintzatik, bere hiriaren izaera matxinotik —Corkek The Rebel City ezizena irabazi zuen Erresuma Batuaren kontrako independentzia gerran— eta euskaratik. Duela 25 urte etorri zen Euskal Herrira, eta gaur euskaraz «gaelikoz baino hobeto» egiten duela dio. Hiru eleberri idatzi ditu, eta horietako lehena argitaratu zuen —New Europeans—. Villabonan (Gipuzkoa) egiten ari diren bakarrizketa lehiaketan hartuko du parte gaur, 22:30ean, Gurea aretoan.

«Lasai asko gerta daiteke Artizarrak edo Martek Lurrarekin talka egitea»

Jesus Palacian, matematikaria.

 

 

Kaosak gobernaturiko unibertso batean bizi garela kontatuko du gaur Bilbon Europako Espazio Agentzian ibilitako zientzialariak; baina kezkarik gabe lo egiteko gomendioa emango du.

 

Jesus Palacian (Zaragoza, Espainia, 1965) matematikaria da, baina betidanik ibili da kosmosaren inguruko gaiak ikertzen. ESA Europako Espazio Agentzian aritu zen hiru urtez, eta gaur irakasle dabil Nafarroako Unibertsitate Publikoan. ¿El Sistema Solar es estable o caótico? hitzaldia emango du gaur Bilbo, 12:00etan, EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko 2.5 gelan.

«Gure musika ez da inoiz izugarri popularra izango, baina adimentsua da»

Carl Palmer, musikaria.

/ LUCA FIACCAVENTO

Emerson, Lake & Palmer hirukoteko bateria jotzaile izan zenak musika kultuko klasikoak eta garaikideak rock-jazz hizkuntzara itzultzen jarraitzen du. Gaur Bilbon ikastaroa eta kontzertua emango ditu.

Carl Palmer (Birmingham, Ingalaterra, 1950) munduko bateria jotzailerik hoberenetako bat izan da gaztetatik. Emerson, Lake & Palmer taldean rock progresiboa zabaltzen aritu zen 1970eko hamarkadan. Ezaguna egin zen, elastikoa kentzeko ahalmena zuelako bateria solo zailak egiten zituen bitartean jotzeari utzi gabe. Adinarekin, albo batera utzi ditu trikimailuak, eta egitasmo propioarekin dabil aspaldi. Gaur, 20:00etan, kontzertua emango du Barakaldoko Rockstar aretoan. Ordu batzuk lehenago, 13:00etan, ikastaroa emango du Barakaldo antzokian.

«Euskararen aldeko gauzak egin beharrean, gauzak euskaraz egin behar ditugu»

Dabid Anaut, euskara teknikaria.

Euskara hutsez bizi diren eremuek hizkuntzaren osasunean duten garrantzia azalduko du gaur euskaltzale burlatarrak Orion, 'Euskarazko arnasgunea sendotu' jardunaldietan.

Dabid Anaut (Burlata, Nafarroa, 1968) euskara teknikaria da Leitzan. Euskararen arnasguneak: arnasa hartu eta arnasa eman hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Orioko Kultur Etxean (Gipuzkoa), Euskarazko arnasgunea sendotu jardunaldietan.

«Ekoizleek eta saltzaileek hondakinen kostua euren gain hartu beharko dute»

Victor Mitjans, Retorna egitasmoaren ikertzailea.

Duela 30 urte bezala ontziak diru truke itzultzeko sistema ezartzearen alde lanean ari da Retorna taldea, birziklatzea bultzatzeko eta zaborraren kudeaketan justizia berriz ezartzeko.

 

 

Botilak birziklatzeko itzultzen, 0,25 zentimoren truke, Alemanian. / BERRIA

Victor Mitjans (Bartzelona, 1973) Retorna kanpainaren ikertzailea da. Talde ekologistak, birziklatze enpresak, sindikatuak eta kontsumitzaile taldeak biltzen ditu horren koordinakundeak. Gaur edukiontzi horian sartzen ditugun ontziak kobratzeko sistema ezartzea bultzatu nahi du taldeak, birziklatzeko egoerarik onenean itzultzen direla ziurtatzeko. Alemanian arrakasta handiz erabiltzen dute sistema. Proposamena azalduko du bihar, 19:30ean, Ekoetxean (Pelota kalea, Bilbo).

«Idazle, aktore eta zuzendari nabil, gauza bakarra eginda ezin delako antzerkiaz bizi»

Galder Perez, antzerkigilea.

Ugaitz Alegria eta Ylenia Baglietto, NIcK Maritxu NIcK Bartolo antzezlanean. / IGNACIO PEREZ

'NIcK Maritxu NIcK Bartolo' lana estreinatuko du gaur antzerkilari bilbotarrak Bergaran. Antzerkia, musika eta dantza uztartzen dituen lan bihurria da, jolasa eta sexua bilatzen duten bi zibernauten ingurukoa.

Aktore, antzezlan-idazle eta antzerki zuzendari da Galder Perez (Bilbo, 1975). NIcK Maritxu NIcK Bartolo lana estreinatuko du gaur, 22:00etan, Bergarako Zabalotegi antzokian. Berak idatzitako eta zuzendutako lana da, eta Ugaitz Alegriak eta Ylenia Bagliettok antzezten dute.

«Euskaldunak izateaz harro bagaude, hobeto biziko gara, eta inguruan eragingo dugu»

Igone Lamarain, Euskal Herrian Euskaraz-en eleduna.

'Izan, egin, eragin' dokumentala sortu du EHEk, bere historia kontatzeko, eta azaltzeko oraindik indarrean direla sortzeko arrazoiak. Asimilazio politiken kontra, burujabetza proposatzen du Lamarainek.

Igone Lamarain (Eibar, Gipuzkoa, 1980) Euskal Herrian Euskaraz taldeko eleduna da. Talde euskaltzalea 30. urteurrena ospatzen ari da egunotan, eta horren historia jasotzen duen Izan, egin, eragin dokumentala erakusten ari dira. Gaur, Villabonan ikusi ahalko da, 19:00etan (Gipuzkoa), eta Faltzesko Kultur Etxean, (Nafarroa), 20:00etan. Bihar, Gasteizko Aldabe gizarte etxean, 19:30ean; Espartza-Zaraitzuko elkartean, 19:30ean (Nafarroa); eta Bilbon, 19:00etan, Yohn Jauregian (Zazpikaleetan). Interneten ere badago: www.argia.com/multimedia/dokumentala/izan-egin-eragin

«Joera sistematikoa dago guri oroimena ezabatzen saiatzeko, alor guztietan»

Isabel Alba Rico, sortzailea.

Idazle, gidoilari, margolari eta ikus-entzunezkoen irakasleak dio mundua ikusteko beste modu bat deskubritu zuela sakelako telefonoaren kamera istripuz piztu zitzaionean.

Isabel Alba Rico (Madril, 1959) La Bola de Cristal TVEko haurrentzako saioaren gidoilaria izan zen bere nebarekin, Lolo Rico amaren zuzendaritzapean. Baby Spot eleberriarekin Maria de Maeztu Literatura Saria irabazi zuen joan zen azaroan. Hiri Piktografiak erakusketa zabalduko du bihar, 19:30ean, Modotti tailerrean, Hondarribian (Gipuzkoa).

Zure adierazpide nagusia literatura eta ikus-entzunezkoak izan dira orain arte. Nolatan ekin diozu argazkigintzari?

Ez nuen nik bilatu. Argazkigintzarekin topo egin nuen. Irudiarekin beti izan dut harreman estua, baina beti mantendu dut hori alor profesionalean. Margolaritza ihesbide gisa erabili izan dut, baina ia zaletasun gisa. Duela urte pare bat, berriz, zentzugabea dirudien gauza bat gertatu zitzaidan: sakelako telefonoaren kamera istripuz piztu zitzaidan. Aurkikuntza egin nuen. Gauzek begiratzen nindutela sentitu nuen, eta argazkiak egiten hasi nintzen, sakelekoarekin hasieran, eta kamera batekin gero.

Begia da, beraz, zuretzat kamera?

Nire argazkiak ikusten nituenean zer edo zer falta zela sentitu nuen. Margolariaren ikuspegia behar nuen nire burua irudi horiekin adierazteko. Horregatik, landu egin nituen, margogintzara hurbiltzeko. Argazkietan goraipatzen den hori guztia kentzen hasi nintzen: kalitatea, pertzepzio digitala... Pobretu nahi nuen, nire ikuspegia argitara ateratzeko.

Nola egin zenuen hori teknikoki?

Marrazketarako paperak eta etxeko inprimagailuak erabili ditut. Koloreak eta irudiaren sakontasuna aldatu ditut, argazkia margora hurbiltzeko. Argazki espektakulua desegin nahi izan dut, errealitatearen irudia emateko. Niretzat hori izan da interesgarriena, argazkitik margoa eraikitzea.

'Baby Spot' eleberrian ere hiria erretratatu zenuen, autopistez ingururaturiko langile auzoa.

Ezberdina da. Baby Spot-ekoa auzo txiro bat zen, hiri handi bateko bazter-auzoa. Oraingoan hiria erakuslehio gisa agertu nahi izan dut, aurpegi horren atzetik zer dagoen erakusteko. Zentzugabeko hazkuntza hori, suntsitzea gero gauza berriak eraikitzeko... Joera dago suntsitzeko gero hiri berdinak egiteko, beti egon zaitezen zeure hirian. Horrek memoria ezabatzea dakar. Joera sistematikoa dago guri oroimena ezabatzen saiatzeko, alor guztietan. Donostian, esaterako, San Martin azoka ezabatu zuten, Europako beste edozein hiritako moduko denda-gunea eraikitzeko. Balio handiko eraikina kentzea kulturaren arrastorik ez duen eta merkataritza hutsa den gune batekin ordezkatzeko... hori da gaurko joera. Antigua auzoan ere, kioskoa kendu dute, ezerrekin ordezkatzeko. Suntsiketak bi helburu baino ezin ditu izan: Donostia turismorako erakuslehio bihurtzea, eta espekulazioa.

Orain bukatzen ari zaren eleberria zertaz da?

Horretan ere, oroimen historikoaren lapurreta da gaia. Hungarian hasten da, XIX. mendean, eta 2010ean amaitzen da, Donostian. Hiru liburukietan argitaratzea nahi dut, eta lehena amaitzen ari naiz. Horrez gain, otsailean gidoi eta ikus-entzunezkoen hizkuntzari buruko liburua argitaratuko dut, gaztelaniaz, katalanez eta euskaraz. Poz handia ematen dit euskaraz ateratzeak.

Santiago Alba filosofoak dio txikitan ere dena ondo egiten zenuela...

Nire neba txikia da. Horrek eragiten du bere iritzi onean.