«Ikusezinetik, esaten ez denetik, eraikitzen dugu doinua eta irudia»

Allende Arnaiz, artista

 

 

Al-Al project taldeak bideoari musika zuzenean lotuko dio gaur Donostian, 'Logos' ikuskizunaren bidez. Arnaiz bideogilea eta Alvaro Ledesma musikaria arituko dira Visible 2011 jaialdian.

 

Pianoa eta biolinarekin arituko da Ledesma, bideoetarako konposaturiko doinuak jotzen eta inprobisatzen.

Allende Arnaiz (Oiartzun, Gipuzkoa, 1974) argazkilaria eta bideogilea da. Alvaro Ledesma musikariarekin batera, Logos ikuskizuna taularatuko du gaur, 20:00etan, Viktoria Eugenia antzokian, Donostian. Bideo arte esperimentalaren eta musika garaikidearen arteko elkarrizketa gisa definitzen dute lana egileek. Arnaizen bideoen gainean, pianoa eta biolina joko du Ledesmak, zuzenean.

 

«M-15 mugimenduaren proposamenak eskoletara eraman behar dira»

Angels Martinez-Bonafe, irakaslea

Leiho ezin hobea du irakasle valentziarrak kalera atera diren gazteak ulertzeko, kanpaldietako eta manifestazioetako leloetan aipaturiko gaiak institutuko eskolan landu baititu ikasleokin azken urteotan.

Angels Martinez-Bonafek (Valentzia, Herrialde Katalanak, 1956) bigarren hezkuntzarako irakasleak prestatzen ditu Valentziako Unibertsitatean, eta historia irakasten du institutu batean. Qué hace una ciudadana como tú en una escuela como ésta hitzaldia emango du gaur Bilbon, Espainiako Bankua kaleko 2.ean, 10:00etatik 13:00 arte egingo den ekitaldiaren barruan.

«Pertsonaia zintzoek egingo dute euskaraz lehen euskal zonbi filmean»

Jon Sanchez, gidoilaria

'Euskal okela' egitasmoa aurrea doa: zaleen laguntzarekin filma, komikia eta bideo jokoak egitea, Euskal Herriko klixeekin jolasteko eta generoak berekin izan ohi duen satira karga leherrarazteko.

Jon Sanchez (Urnieta, Gipuzkoa, 1981) idazle eta gidoilaria da. Baleuko ikus-entzunezkoen ekoizlearentzat egin du lan, baina idazle gisa lehen egitasmo profesionala prestatzen ari da orain: Euskal okela, «lehen euskal zonbi filma», berak deskribatzen duen moduan. Egitasmoa aurkezteko sei minutu eta 40 segundu izango ditu gaur, Donostiako Kristinaenea parkeko aretoan egingo den ekitaldian. Beste sei hizlariek ere tarte berbera izango dute euren proiektuak azaltzeko; tartean, Maite Arroitajauregi Mursego musikaria eta Ana Malagon eta Goio Telletxea diseinatzaileak.

«Gaurkoak ez du zerikusirik Frantziako Iraultzarekin, orain denok garelako libre»

Gian Luca Perris, lurringilea.

Maria Antonieta gillotinan hil zuten, zerion perfumea zela-eta atxilotu zutelako. Lurrin hura egin zuen etxeko buruak azken produktua aurkeztuko du gaur Donostian, 'haserretuen' kanpalekutik oso gertu.

 

Gian Luca Perris (Erroma, 1969) Parisko Parfums Houbigant lurrin etxeko presidenteordea da. Perfumeak saltzen ez dituenean, belaontzi estropadetan parte hartzen du. Monakotik etorri da Donostiara, eta konpainiaren Fougére Royal lurrina aurkeztuko du gaur, 20:00etan, Noventa Grados galerian.

Nola heldu zinen Parfums Houbigant etxeko presidenteordea izatera?

Gure familian aitak hasi zuen tradizioa. Berger, Elizabeth Arden eta beste etxe asko zuzendu zituen. Hortik datorkit zaletasuna. Gure etxean beti eman digute aukera ogibidea aukeratzeko, zorionez, baina ni beti sentitu naiz gustura lurrinen munduan. Konpainiarentzat egiten nuen lan 14 urterekin, ahal nuen guztietan, eta 19 urterekin buru-belarri sartu nintzen horretan. Ez dut utzi geroztik. Duela sei urte erosi genuen Houbigant, izen handi horrekin lan egin ahal izateko.

Nola sortzen da lurrin bat?

Gaur egun lurrin etxe gehienek kanpoko adituekin egiten dute lan. Guk, berriz, etxeko jendearekin lantzen ditugu formula guztiak, egitasmoaren arabera aukeratzen ditugun bizpahiru aholkularirekin. Horrek esperientzia zuzena ematen digu lurrin bat sortzeko orduan. Gehienetan ideia jakin bat izaten dugu, eta neuk beti dakit zer sortu nahi dudan.

Maria Antonieta Houbigant zerion lurrinarengatik ezagutu omen zuten: hori historia da ala istorio bat?

Historiak hala dio. Jantzi apalekin mozorrotu zela Paristik ihes egiteko, baina zerion lurrinarengatik herritar arrunt bat ezin zela izan ondorioztatu zuten iraultzaileek, eta atxilotu egin zuten. Liburuetan dago, egia izango da. Nik ezin dizut zin egin.

Zuen etxea beti egon da lotuta eliteekin.

Gure asmoa ez da inoiz izan eliteentzat lan egitea, ez da bilaturiko elitismoa. Kontua da etxeak beti erabili dituela lehen mailako produktuak, eta horrek, zoritxarrez, ekoizteko kostuak garestitu egiten dituela. Lurringintza modernoak bazterrean utzi du kalitatea, eta guk horri eutsi nahi diogu.

Frantziako Iraultzaren garaian bezala, Europako hegoaldeko plazak haserretuez bete dira azken boladan. Zer deritzozu mugimendu horiei?

Europaren ekonomia Alemaniaren industrian oinarritzen da, eta horrek desoreka sortu du hegoaldeko herrialdeetan, turismoan oinarritzen direlako eta euren gazte prestuak atzerriratzen dituztelako. Espero dut Europak Alemaniaren politika egiteari utziko diola eta beste herrialdeez arduratzen hasiko dela. Noski, gaurkoak ez du zerikusirik Frantziako Iraultzarekin, orain denok garelako libre. Orduan askatasunaren alde matxinatu ziren, eta orain, zorionez, geure eskubide zibilak ditugu. Gure politikariak ekonomia orokorraz gehiago arduratu beharko lirateke, eta gutxiago euren interesez. Europa pobretzen ari da etengabe, eta bada garaia hemen benetako ekoizpena bultzatzeko.

Krisi garaiotan luxuaren apologia egitea ez al dago lekuz kanpo?

Orain arte jendeak erosteagatik erosi du edozein gauza. Baina orain jendeak ondo begiratzen du zer erosten duen. Ez dute lapurren biktima izan nahi, eta ez daude prest 50 euroko balioa duen gauza bat 200 euroan erosteko. Halere, ez dut uste plazetan kanpaturik daudenen lehentasuna perfume bat izango denik. Lurrinak gauza arinak dira, eta dagokien lekuan egon behar dute.

«Europaren zinismoa bistan da; Siriako iheslariak bezain errefuxiatu dira Libiakoak»

Mourad Zarrouk, irakaslea

 

 

Marokoko erregeak proposaturiko konstituzioa ez dela nahikoa, eta aldaketa kalera atera diren gazteek eragingo dutela dio soziologoak. Afrika iparraldeko errefuxiatuen inguruan arituko da gaur Gasteizen.

Mourad Zarroukek (Casablanca, Maroko, 1973) mundu arabiarraren soziologia eta nazioarteko harremanak irakasten ditu Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Afrikako iparraldeko errefuxiatuen inguruan mintzatuko da gaur, 10:00etan, Landatxoko gizarte zentroan (Gasteiz), Errefuxiatu, erbesteratu eta lekuz aldarazitakoen aldeko IV. jardunaldiak ekimenaren harira.

Herrialde bateko gatazkan indarrez parte hartzen ari dira NATOko kideak, baina horrek sorturiko errefuxiatuak euren lurrean hartzeari uko egiten diote gero. Nola azalduko zenuke kontraesana?

Europako herrialde batzuen zinismoa bistan da: Gaddafiri grina handiz ekiten diote, baina gero ez dituzte ondorioak euren gain hartu nahi, eta, gainera, Schengengo Itunari muzin egin diote. Nabarmendu behar dugu komunikabideen lana, erabiltzen dituzten hitzak kezkagarriak direlako: «Etorkinak» esaten ari dira beti, horiek errefuxiatuak direnean. Jendeak nahasteko erabiltzen ari dira hitza, europarrek pentsa dezaten hori beste etorkin olde bat besterik ez dela. Argi hitz egin dezagun, Libiatik ihes egindako pertsonak Siriatik alde egiten ari direnak bezain errefuxiatu dira.

Zer eragin du iheslariontzat errefuxiatutzat ez hartzeak?

Eragina larria da, baina, batez ere, Europarentzat. Europak munduko beste lekuetan predikatzen dituen giza eskubideak alde batera uzten ditu etxean. Zer gertatuko litzateke Turkiak Siriako errefuxiatuak legez kanpoko etorkintzat joko balitu eta muga itxiko balu? Munduak gogor egingo lioke, hori egitea onartezina litzatekeelako. Turkia portaera txukuna izaten ari da siriarrekin, eta Italiak gauza bera egiteko aukera galdu du. Europak bazuen behin-behineko baimenak ematerik iheslarioi, gero Libiara itzultzeko, Gaddafiren erregimena erortzen denean. Erori egingo delako, laster.

Nola utziko du Gaddafik boterea, egoera ez atzera eta ez aurrera dagoela ematen duen honetan?

Negoziatzea da zuhurrena orain, nahiz eta min eman esateak, Gaddafiren familiak libiarrak sarraskitu dituelako eta hegazkinak erabili dituelako auzoak bonbardatzeko. Gaurko estrategia militarrarekin oso zaila izango da gatazka hori amaitzea. Beraz, irtenbide bat bilatu beharko da, gizon hori Libiatik atera dadin, Venezuela, Turkia edo Afrikako herrialde batera.

Siriakoa ez da horrela izango, ezta?

Bestelako egoera da: Siriak aliantza estrategiko asko ditu, batez ere Iranekin eta Hezbolarekin, eta muga du Israelekin. Oso zaila da esku hartzea. Siriako herriak eustea besterik ez du, Turkiak Damasko estu hartzen duen bitartean, jokabidea alda dezan.

Marokok Egipto eta Tunisiako bidea hartuko du, ala Libia eta Siriakoa?

Erregeak proposaturiko konstituzioa ez da nahikoa, amaitu gabeko trantsizioa da. Marokoarrek Konstituzio hobea merezi dute. Alderdiek ezin dute trantsizio hori egin, onartu egin zutelako erregeak ezarritako joko zelai estua. Tunisian eta Egipton baino denbora gehiago beharko du aldaketak Marokon, alderdiek erregea defendatzen dutelako. Alderdiek historiaren trena galdu dute, eta, orain, konponbide bakarra Otsailaren 20ko mugimenduko gazteak dira, soilik horiek dutelako argi zelako Maroko nahi duten etorkizunerako. Aldaketa urte batzuk barru odolik gabe lortzen bada, esan ahalko da Maroko salbuespena izan dela eskualdean.

«Mexikoko kanpoaldeko auzo batzuek beldurrezko bideo joko bat dirudite»

Feike de Jong, kazetaria

 

 

Non amaitzen da Mexikoko hiriburua? Galderari erantzuna eman nahian, 51 eguneko bira egin zuen esploratzaile herbeheretarrak Ameriketako hiririk handieneko kanpoko mugaldearen bueltan.

20 milioi pertsona bizi dira Mexikoko Haranean, eta hiria plangintzarik gabe hazi da, tumore bat bezala.  

Gurasoen ikasketak zirela eta, Iowan (AEB) jaio zen Feike de Jong herbeheretarra, 1969. urtean. Mexikon egin zen kazetari. Iaz, Ameriketako hiririk handienari bira egin zion, 51 egunez. Argazki ibilaldi haren inguruko Megamuga erakusketa paratu du Bilbon. Argazkiak aretoaren paretetan proiektatzen dira, eta gero eta jende gehiago gelan, orduan eta azkarrago. Iraila arte egongo da ikusgai, EHU Bizkaia aretoan.

«Saharan bizitakoa nola adierazi jakin ezinik ibili nintzen sei hilabetean»

Miren Gonzalez, margolaria

'S.O.S Sahara' erakusketa zabalduko du gaur Gonzalezek Urretxun. Marokok okupaturiko herrialdean eginiko bidaia margolan abstraktu bihurtu du tolosarrak, eta eguzkipeko iluntasuna argitara atera du.

Miren Gonzalez Goikoetxea margolariak (Tolosa, Gipuzkoa, 1973) Mendebaldeko Saharan izaniko bizipenak margolan abstraktu bihurtu ditu, eta S.O.S. Sahara erakusketa zabalduko du gaur, 19:00etan, Juan Lizarazu erakusketa aretoan, Urretxun (Gipuzkoa). 30 koadro pasatxo dira, tartean handiak, eta uztailaren 3a arte egongo dira ikusgai.

«Gaur artistari barrabilak moztuko lizkiokete, 'land art' 1960an bezala eginez gero»

Andrew Gangoiti, eskultorea.

Artista australiarrak Bilbon ikusgai duen 'F-Hole' soinu instalazioa azalduko du gaur, Bizkaiko hiriburuan. Arkitekturaren, eskulturaren eta soinuaren arteko elkarrizketa planteatzen du.

Aretorako propio diseinaturiko lan bat paratu du artistak Bilbo Arte Fundazioan.

Andrew Gangoitik (Lakes Entrance, Australia, 1962) eskultura, soinua, arkitektura eta teknologia erabiltzen ditu instalazioak sortzeko. Plentziako marinel baten seme izaki, 1996. urtetik Bilbo inguruan dabil lanean. F-Hole soinu instalazioa paratu du Bilbo Arte Fundazioan, eta hilaren 24 arte egongo da ikusgai. Gaur bere lana zertan den azalduko du artistak, 19:00etan, erakusketa aretoan (Urazurrutia, 32.)

«Baserri tranpa bat da Igartubeiti, Errusiako panpinak bezalakoa»

Manu Izagirre, ondasun teknikaria

Igartubeiti baserri-museoa zabaldu zutela hamar urte bete direla ospatzeko, bisitaldi gidatu bereziak antolatu dituzte, egitasmoa zuzendu zutenen azalpenak han bertan entzuteko.

Igartubeiti baserri-museoak, artzain txabolatik XVI. mendeko etxerako eboluzioa erakusten du.

Manu Izagirre (Donostia, 1949) ondasun teknikaria da, Gipuzkoako Foru Aldundikoa. Igartubeiti museoko egitasmoan lan egin zuen hasieratik, Ezkio-Itsason (Gipuzkoa), eta baserria eraberritu zuteneko 10. urteurrenean, egindako lana azaltzeko bisitak gidatuko ditu bihar, 12:30etik aurrera. 40 pertsonako taldeak osatuko dituzte, eta izena ematea gomendatzen dute: 943-72 29 78 edo igartubeiti@gipuzkoa.net.

«Eskizofreniaren alde ona bilatu nahi nuen, neure burua zulotik atera eta kontatzeko»

Vicente Rubio, bideogilea.

 

 

Buruko gaixo eta haien senideen elkarteak 'Solo' dokumentalaren inguruko solasaldia antolatu du. Eldarnioa, errealitatea eta fikzioa nahasten ditu egileak, nola gaixotu eta nola sendatu zen azaltzeko.

Vicente Rubio (Alacant, Herrialde Katalanak, 1971) ikus-entzunekoen sortzailea da. Eskizofreniaren putzuan nola hondoratu zen eta hortik nola atera zen kontatzen du, lehen pertsonan, Solo dokumentalean. Lana erakutsi eta solasaldia egingo dute gaur, 18:30ean, Elgoibarko Kultur Etxean (Gipuzkoa), Agifes elkarteak antolatuta.

«Ez ditut gazteak irakurtzera bultzatu nahi, baizik eta idatz dezaten akuilatu»

Xavi Sarria, idazlea.

Kataluniako Obrint Pas taldeko abeslari eta gitarra jotzaileak lehen liburua aurkeztuko du Iruñean, Gasteizen, Donostian: paradisuz janzten duten errealitateko istorio mosaiko bat, erritmo bizikoa.

Xavier Sarria i Battle (Bartzelona, 1977) ezagunagoa da Obrint Pas taldeko kantari eta gitarra jotzaile gisa, idazle moduan baino. Izan ere, lehen liburua du Històries del Paradís. Gaztelaniazko bertsioa plazaratu du Txalaparta argitaletxeak, eta Sarriak berak aurkeztuko du gaur, 13:00etan, Iruñean, Gazteluko plazako liburu ferian, eta 19:30ean, Gasteizko gaztetxean. Bihar Donostian izango da, 19:30ean, Koldo Mitxelena kulturunean.

Lehen liburua bidea urratzeko da, zure taldearen izenak dioen moduan?

Bai. Ikus-entzunezkoekin ohituagoa dago geure belaunaldia, baina literaturak asko gogobetetzen nau. Gauza askotaz hitz egin dezakegu literaturaren bidez, nahiz eta gai horiek dagoeneko jorratuak izan musikarekin. Osagarriak dira musika eta literatura, eta gehiago murgildu nahi dut bigarrenean. Katalanez dagoeneko lau argitaraldi egin dituzte.

Erraztu al dizu bidea musikari gisa ezaguna izateak, ala zaildu?

Lagundu egin dit, oro har, jendearengana azkarrago heltzen, baina aurreiritziak ere topatu ditut. Hau nahikeria bat ez dela izan eta jarraitzeko asmoa dudala frogatu behar izan dut.

Ez diozu irakurleari errazten musikaria zarela ahaztea, ipuin bat The Clashen aipu batekin zabalduta.

Istoriook geure abestien ildoari jarraitzen diote, eta baten bat kanta batean dago oinarritua, zuzenean. Ni bezalakoei hitz egiten saiatzen naiz, geure azpikultura alternatibo bera dutenei. Aipatzen ditut Femi Kuti eta Extremoduro, baina baita Eduardo Galeano, Malcolm X eta Humor amarillo telebista saioa ere.

Izenburuak izenburu, margotzen duzun munduak ez du ematen paradisua.

Paradisua saldu nahi izan digute, Mendebaldeko gizartea, askatasunak, eskubideak... Horretan dauden arrakalak erakutsi nahi izan ditut, horiek ikustea maite nahi ez badugu ere. Finlandiako eskola batean gertaturiko tiroketa eta sarraskia hartu dut gaitzat, esaterako. Europako iparralde lasai, aberats, demokratiko eta perfektuko mutil hiltzaile horren buruan sartzen saiatu naiz. Istorioa idatzi egin nuen, eta, argitaratu aurretik, berriz gertatu zen.

Nazioarteko gaiekin duzun kezka kazetari gisa Valentziako L'Avanç egunkarian egiten duzun lanarengatik dator?

Beti izan dut interesa nazioarteko gaiekin. Taldearekin ere asko bidaiatu dugu, eta horrek aukera eman digu hainbat lekutako errealitatea ezagutzeko, pantailaz harago. Horregatik eraiki nuen liburuan agertzen den unibertso hori.

Bitxia da: liburuan Kolonbia, Kurdistan, Japonia agertzen dira..., baina Katalunia non?

Tira, istorietako bat Valentzian gertatzen da, lekua aipatzen ez bada ere. Edozein hiri izan zitekeen. Ez nituen istorioak testuinguru jakin batean itxi nahi, norberak errealitate horiek hurbilago senti zitzan.

Itzulpenarekin pozik egotea beste aukerarik ez duzu, ala?

Bai, batez ere Roger anaiak egin duelako. Oso pozik nago, eta baita Txalapartarekin argitaratu izanarekin ere, horren lanarekin identifikatu egiten naizelako.

Liburu hau aukera ona da «deskonektatzeko», Wii-a pizten dutenentzat?

Nik ez ditut gazteak irakurtzera bultzatu nahi, baizik eta idatz dezaten akuilatu. Geure belaunaldiko idazleak behar ditugu, geure ikuspegia agertzeko, musikan dagoeneko egiten dugun bezala.