«Hobe da haurrei sortzaile izaten irakastea matematika asko irakastea baino»

Sonia Rueda, argazkilaria.

 

'Cambio de Rueda' erakusketa zabaldu berri du artistak Bilbon, aurretik elkar ezagutzen ez zuten Rafa Rueda musikariarekin eta Alicia Rueda moda diseinatzailearekin elkarlanean.

Sonia Rueda argazkilariak (Barakaldo, Bizkaia, 1964) Cambio de Rueda erakusketa zabaldu zuen atzo Windsor Kulturgintza erakusketa aretoan (Ajuriagerra, 14, Bilbo). Alicia Rueda moda diseinatzailearekin eta Rafa Rueda musikariarekin batera sorturiko lanak daude erakusketan, otsailaren 26ra arte. Hiru sortzaileak ez dira senideak, baina, abizen bera dutela ikusita, elkarlanean aritu dira.

«Bigarren mailako hiriak izango dira glokalizazioaren hirugarren faseko buru»

Igor Calzada, Mondragon Unibertsitateko ikertzailea.

Nortasuna gordetzeko lehian, munduko antzeko auzoak konektatu behar direla dio gizarte eta hiri berrikuntzaren inguruko ikertzaileak. Ideia hori azalduko du gaur Donostiako Egia auzoan.

Igor Calzada (Donostia, 1975) irakaslea da Mondragon Unibertsitatean. Hiria eta berrikuntza dira haren ikerketaren ardatz nagusiak. Auzolab: komunitate lokalaren esnaldia hitzaldia emango du gaur, 19:30ean, Egia kultur etxean, Donostiako Egiako Auzo Elkarteak antolatuta.

Auzolab ideia zer da zuretzat, auzolanaren ordezkoa?

Hitz joko horretan baditugu berreskuratu beharreko gauzak eta inolaz ere berreskuratu beharko ez genituzkeenak. Nostalgia ez da ona. Hiriaren inguruko oso ideia uniformizatzailea egon da. Auzoen nortasuna oso garrantzitsua da, Euskal Herrian zein beste lekuetan. Sekulako beharra dago ezkerraren diskurtsoa eguneratzeko, eta aukera handia dugu horretarako. Auzolana izan zen herrigintzarako tresna bat, baina ezin dugu berreskuratu, gaur gizarte indibidualista dugulako. Izan ditzakegu geure facebookak eta gizarte sareak, baina horrek ez du berreskuratzen gizarte komunitarioa.

Glokal beste hitz joko eta modazko terminoa erabiltzen duzu. Globala eta lokala adiskidetzerik al dago benetan?

Globalizazioa onartu zenean, lokala eta globala lotzeko ideia aipatu zuten batzuek. Berrikuntza, ordea, beste nonbait dago: dagoeneko hirugarren belaunaldiko globalizazioan gaude, ez glokalizazioan. Puntu supralokalak konektatuko ditugu orain. Axola zaiguna ez da Euskal Herri osoa Danimarkarekin lotzea, baizik eta Donostiako Egia auzoa, esaterako, Arhus hiriko antzeko auzo batekin. Gure arazoak antzekoak dira, hizkuntzak eta bizimoldeak gorabehera.

Baina hori ez al dute aberatsek aspaldi egiten, zentrokoak Gabonetako erosketak egitera Londresko Oxford Streetera joaten direnean?

Hala da. Hiri kudeaketan oso eredu argia dago gaur: Starbucks eredua. Kate horretako kafetegi guztiak berdinak dira, eta hiria uniformizatzen dute. Eredu hori da hiri batek saihestu behar duen lehenbiziko gauza. Londres, Paris, Tokio... hiri globalak dagoeneko atzean geratzen ari dira, superpopulazioaren gaitz guztiak pairatzen ari direlako. Los Angelesko desastrea da adibidea, desarrollismoaren biktima izan baita. Bigarren mailako hiriak izango dira glokalizazioaren hirugarren faseko buru, iraunkorragoak direlako eta bizitzeko hobeak. Kudeagarriagoak dira eta sinergiak hobeto aprobetxatzen dituzte. Euskal Herriak horietako bat izaten saiatu beharko luke.

Ez al gabiltza, hain zuzen ere, Los Angelesen ereduari jarraiki?

Osagai on asko ditugu, baina baita disfuntzio batzuk ere, eta horietan nabarmenena errepideak dira. Duela 30 urte horren aldeko apustua egin zen, eta sekulako hanka-sartzea izan zen. Ez naiz jarriko abiadura handiko trenaren alde edo kontra, baina trenbidea da konponbidea. Miarritzeko aireportura autobusa jarri izana oso albiste ona da.

Hiri-estatua da Euskal Herriaren etorkizuna?

Bi-hiru milioiko hiriek osatuko dute glokalizazioaren hirugarren belaunaldia, eta Euskal Herriak sekulako aukera du mapan leku bat izateko. Europan kudeaketa onaren eredua ez dira estatuak, eskualdeak baizik. Hiri-eskualdea da niretzat eredua Ipar eta Hego Euskal Herrirako; esaterako, Danimarka eta Suediaren arteko Oresund eskualdea.

«Zuzenean umorea sartzen dut, nire musikak batzuetan malenkoniatsua dirudielako»

Peter Broderick, musikaria.

Ameriketako Estatu Batuetan estudioko musikaria izan arren, Europan jarri da bizitzen eta kontzertuak ematen. Bere azken musikaren biluztasuna azaldu du, eta taldea osatzeko asmoa duela.

Peter Broderickek (Oregon, AEB, 1987) biolina, banjoa, zerra pianoa eta mandolina jotzen ditu. Besteak beste, Horse Feathers eta Norfolk & Western taldeekin aritu da Ameriketako Estatu Batuetan eta Danimarkako Efterklang talde indiearekin Europan. Haren doinu lasaiak entzun ahalko dira gaur, 19:00etan, Uhagonen (Markina Xemein, Bizkaia). Greg Hainesekin partekatuko du oholtza.

Hemengo talde batzuek Las Vegasekin amesten dute; zer egiten du musikari estatubatuar batek Europan bizitzen?

Dena 2007. urtean hasi zen, Efterklang taldeak gonbidatu ninduenean Danimarkara bizitzera etortzeko eta beraiekin jotzen hasteko. Hala egin nuen, eta geroztik oso ongi ibili naiz Europan bidaiatzen eta jotzen. Orain lagun asko ditut hemen, eta nire bizitza Europan egin dut.

Besterik gabe gonbidatu zintuzten, ezagutu barik?

Ustekabe hutsa izan zen. Efterklangen fan handia nintzen. Euren laguna nintzen MySpacen. Pare bat mezu bidali nien zein gogoko nituen esateko, eta helbidea lortu nuenean, nire disko pare bat bidali nizkien. Ez ninduten ezagutzen, gonbidatu aurretik. Harrigarria izan zen niretzat.

Estudioko musikaria zinen Portlanden (AEB). Efterklangen gonbidapenak bultzatu zintuen estudiotik atera eta agertokietara jauzi egitera?

Bai. Hainbat estudiotan egin nuen lan, beste musikarien diskoetan grabatzen. Bat batean, ez nuen horrenbeste lan egin behar estudioan, kontzertuak nituelako. Halere, noizean behin joan-etorria egiten dut hara, eta grabaketetan aritzen naiz.

Estudioko pareten babesa utzi eta jendaurrean eta, gaur bezala, bakarrik agertzeak beldurgarria izan behar du.

Hasieran bai. Orain errazagoa zait. Gustuko dut jendea isilik dagoenean, baina ez dago arazorik hala ez badira egoten. Umorea sartzea maite izaten dut kontzertuetan, nire musikak batzuetan malenkoniatsua dirudielako.

Aurten, How They Are diskoa argitaratu duzu. Zergatik da horren biluzia?

Ahalik eta xumeena eta apaingarririk gabea egin nahi nuen. Aurreko diskoak geruzak gehitzen egin nituen. Bata bestearen gainean jartzen nituen, soinua ona zela erabaki arte, eta orduan gelditzen nuen prozesua, eta disko bat zela erabakitzen nuen. Oraingoan, berriz, musika guztia estudioan sartu aurretik amaituta egotea nahi nuen, eta dena zuzenean grabatu. Nahi nuen agertu nik neuk aldi batean jo ahal dudan musika, elektronika edo beste pistarik gabe. Abesti batzuk poema gisa hasi ziren, edo hitz bakan batzuetatik paper batean, musika izan baino lehen.

Berriz ere, estudiotik zuzenera eginiko eboluzioaren erakusgarri da hori.

Hala da, bai. Asko aldatu naiz. Bidaiatzeak aldatu nau, baita nire musika ere. Hala ete guztiz ere, planak ditut datorren urterako, eta bestelakoak dira: lehen aldiz talde bat antolatuko dut neure musika jotzeko. Beste disko bat grabatu berri dut, eta datorren urtean argitaratuko dut. Askoz geruza gehiago ditu, eta musikari gehiago beharko dut zuzenean jotzeko.

Izena eta izenburua?

Peter Broderic Band taldea eta Peter Broderick diskoa.

Baina normalean musikariek lehen diskoari jartzen diote norberaren izena.

Atzeraka nabilela ematen du.

«Euskal Herriak, Serbiak lez, kultura berezia eta sendoa du, bazterrean egon arren»

Sasa Asentic, dantzaria.

Bosniarra da, eta kultur zentroen eta periferien arteko harremanak landu ditu 'performance' batean: 'My Private Biopolitics'. Bilbon aurkeztuko du, eta gero hemengo artistekin jorratuko du gaia lantegi batean.

Dantzaria da Sasa Asentic (Bosnia-Herzegovina, 1977), eta Serbiako PerArt taldeko bultzatzailea da. Performance bat taularatuko du gaur eta bihar:My Private Biopolitics. 20:00etan, Bilboko La Fundicion aretoan. Lanean, Europako ekialdeko herrialdeak kapitalismora eginiko bidea eta Serbiaren kasua aztertu ditu.

«Atzetik inurri lana egin dugulako izan du Perurenaren bideoak halako arrakasta»

Angel Rekalde, Nabarraldeko zuzendaria.

'Vasconia, Euskadi, Euskal Herria, Navarra...'., euskaldunon herrialdea adierazteko horrenbeste izen zergatik dagoen eta bakoitzaren historia azalduko dute Rekaldek eta Koldo Martinez Garatek Usurbilen.

Angel Rekalde (Tolosa, Gipuzkoa, 1957) Nabarralde elkarteko zuzendaria da. «Nafar Estatuko herritarren baldintza politikoa bete-betean berreskuratzea» da elkartearen helburua. Vasconia, Euskadi, Euskal Herria, Navarra... hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Sutegin (Usurbil, Gipuzkoa), Koldo Martinez Garaterekin batera.

«Europako Batasunak eta Turkiak berdin jokatzen dute»

Eser Uyansiz, kazetaria.

Turkiak 18 aldiz itxi du 'Azadiya Welat' kurduerazko egunkari bakarra 2000. urtetik. Egoera azaldu du zuzendariak Durangon.

Eser Uyansiz (Diyarbakir, Kurdistan, 1984) Azadiya Welat -Aberri Askea- kurdueraz argitaratzen den egunkari bakarreko zuzendaria da. 26 urterekin, kargurako gaztea dela eman dezake, baina berehala ulertzen da egunkariaren egoera ez dela normala: aurreko bi zuzendariak kartzelan ditu Turkiak, urte askoko zigorrekin. Azken urteotan, hemezortzi aldiz itxi du Ankarak kazeta, eta aurten, hirutan. Durangoko azokaren berri Kurdistanen ematera eta Euskal Herrian hango berri zabaltzera etorri da gurera.

Zaila da Azadiya Welat-en egoera aztertzea, astez aste aldatzen delako.

Une honetan Azadiya Welat izenarekin dago kalean. Abuztuan hilabeterako itxi zuten, erakunde terrorista baten propaganda egitea egotzita, eta Rojeva Welat izenarekin argitaratu genuen. 2006. urtetik hemezortzi aldiz itxi dute. Zuzendari ohi Vedat Kursuni 166 urteko kartzela zigorra ezarri diote. Aurrekoari -Ozanc Kililçek- 21 urteko zigorra ezarri diote, PKK erakundeko kideak elkarrizketatzeagatik. Ixten duten bakoitzean izena aldatzen dugu eta kalean jarraitzen dugu; ezin gara gelditu, Kurdistango jendeak eta disporako kurduek Kurdistanen inguruan berriak emateko eskatzen digutelako.

Noiz arte eutsi ahal izango diozue izena aldatzearen saihesbideari?

PKK-k su-etena eman du, eta arindu egin da egoera. Halere, ez dakit zer gertatuko den hori aldatzen denean. Izan ere, asimilatu egin nahi gaituzte. Gobernuaren inguruko prentsa bihurtu nahi gaituzte, beste hainbat egunkari bezala. Baina gu prentsa alternatiboa gara.

Iraken menpeko Kurdistanen kurduek euren burua gobernatzen dute, Mendebaldearen aliatuak direlako. Mugaren alde okerrean zaudela sentitzen duzue Turkiaren menpeko Kurdistanen?

Ipar Kurdistanen bizi garenontzat egoera are zailagoa da Iraken inbasioaz geroztik. Izan ere, Hego Kurdistanen egoera ona da kurduentzat, baina Iraken iparraldean gerra da, hilketak, tiroak eta bonbak, eta guri ere eragiten digu tentsioak. Hrant Dink kazetari armeniarra ere hil zuten urte hasieran.

Ez al zaizu iruditzen Europako Batasunak gero eta indar edo gogo gutxiago duela Turkia estu hartzeko?

Turkiako presidenteak, Europako Batasuneko herrialde batera bisitan joaten direnean, beti eramaten dute Azadiya Welat-en ale bat zorroan. Herrialde horietako agintariekin biltzen direnean, gure egunkaria ateratzen dute eta mahaiaren gainean jartzen. Ikusten -esaten dute- kurduek badute euren prentsa euren hizkuntzan Turkian. Noski, ez dute itxieren berri ematen. Gure zuzendari ohia 166 urtera zigortu zutenean, EBko ikuskatzaileak etorri ziren epaiketa entzutzera. Ez zuten, ordea, txostenik egin EBko giza eskubideen erakundetarako. Izan ere, Europako Batasunak eta Turkiak berdin jokatzen dute batzuetan.

w, x eta q hizkiak izenetan erabiltzea debekaturik dago oraindik?

Hizki horiek izenean badituzu, ez dizkizute nortasun agiririk ematen, Turkiako alfabetoan hizki horiek ez dituztela argudiatuta. Europako Giza Eskubideen Auzitegiak, gainera, arrazoia eman zion Turkiari horretan. Turkia EBn sartzen bada ere, ez dut uste egoera aldatuko denik; gehiago dute horretan esateko estatubatuarrek.

Zenbat langile ari zarete kazetan?

Erredakzioan hogei bat langile ari gara: hamar kazetari, sei grafista eta administrazioan lau.

1992. urtean kazetaren sortzaile Musa Anter idazlea hil zuten Diyarbakirren, eta beste 30 bat kazetari azken urteotan. Nola lortzen duzu aurrera egiteko kemena?

Ez dut beldurrik, gure herriaren alde ari garelako. Edonor izan daiteke Azadiya Welat-en zuzendaria. Hau ez da diruarengatik egiten, ez da lanpostu arrunt bat. Kurdistango herriarren alde egiten da, kurdistandarrei informazioa emanez.

Kazetaren azalean ikus daiteke Durangoko azokaren berri eman duzuela. Nola ikusten dituzue azoka eta Euskal Herria Kurdistandik?

Guretzat ohorea da hemen egotea. Lehen aldiz gaude Euskal Herrian. Bagenuen hemengoaren berri, noski, egoerak antzekoak direlako, giza eskubideen egoeran eta kulturan. Askatasuna nahi dugu bi herriok, norbere herrialdea, kultura eta hezkuntza.  

«Eskoletan haurrek irakasleek baino gehiago jakiten dute ordenagailuez»

Julen Ruiz Aizpuru, informatikaria.

Euskara eta teknologiaren inguran mahai-ingurua egingo dute gaur Donostian, eta Librezale.org taldeko kideak software librearen eta elkartzearen garrantzia nabarmenduko du.

Julen Ruiz Aizpuru (Zarautz, Gipuzkoa, 1986) infomatikan ingeniaria da, eta software askearen garatzailea. Aplikazioak euskaratzen dabil azken urteotan Librezale.org taldean. Teknologiekin ere euskaraz mahai-inguruan hartuko du parte gaur, 19:00etan, Donostiako Kafe Antzokian. Iñaki Alegria EHUko irakasleak bideratuko du eztabaida, eta, Ruizez gain, Iratxe Esnaola .eus elkarteko kideak Unai Fernandez de Betoño euskarazko Wikipediako administratzaileak eta Gorka Julio sare sozialetan adituak hartuko dute parte.

«Ezin gara hippyen garaiara itzuli, baina muga hautsi nahi dugu, utopian sartzeko»

Taraka Larson, Prince Rama taldeko kidea.

Hare Krishnako komunitate batean ezagutu zuten elkar Prince Ramako hiru gazte estatubatuarrek, eta ordutik, psikodelia, kantu sakratuak eta popa nahasten dituzte taldean. Zaila da haien egitasmoa definitzen.

Taraka Larson (Texas, AEB, 1987), haren ahizpa Nimai eta Michael Collins adiskideek osatzen dute Prince Rama taldea. Hare Krishna mugimenduan hazitakoak dira hirurak, eta Animal Collective taldeak fitxatu ditu, Paw Tracks zigiluan aritzeko. Gaur Gasteizen joko dute, Iguana kafetegian, 20:30ean eta doan.

«Mila aldiz nahiago dut modaz pasatzea, moduz pasatzea baino»

Rafael Amor, musikaria.

Getxon gaur jo ondoren, Argentinara itzuliko da 'Independencia' diskoa aurkeztera eta Atahualpa saria jasotzera. Baina krisiaz, protesta abestiaz eta Francoren hilkutxaz iritzia eman gabe.

Rafael Amor (Buenos Aires, 1948) kantaria eta idazlea da. Denera 17 disko eta bi liburu argitaratu ditu. Europan ibili da azken hilabeteotan kontzertuak ematen. Azken kontzertua Getxon emango du, gaur, 21:00etan, Erromo auzoko Itzubaltzeta gaztetxean.

«Mundua pobretzen ari da, kultura konpainia handien eskuetan jarri delako»

Laurie Anderson, artista.

'Transitory Life' hitz eta musika ikuskizuna egingo du sortzaileak gaur Bilbon, 20:00etan, BBK areto berrian, Zinebi jaialdian; Europan emango dituen bi kontzertuetako lehena. 

Laurie Anderson (Illinois, AEB, 1947) eskultorea, performance artista eta idazlea da, baina, batez ere, musikari gisa egin da ezagun. BERRIArekin mintzatu da Transitory Life ikuskizunaz, bere azken diskoaz eta AEBetako inperioaren amaieraz.

«Bizimodu bat amaitzen ari da, eta egoera hobetzeko inolako itxaropenik gabe»

Pedro Prieto, ingeniaria.

Petrolioaren ekoizpenak sabaia jo duela eta mugagabeko hazkuntzan oinarrituriko gure sistema ekonomikoak ez duela balio azalduko du 'Crisisenergetica.org' atariko editoreak gaur Bilbon eta bihar Bergaran.

Pedro Prieto (Madril, 1950) telekomunikazio ingeniaria da. Petrolioaren ekoizpenaren mugak ikertzen dituen ASPO erakundearen presidenteordea da Espainian, eta Crisisenergetica.org Interneteko atariko editorea. Tras el petroleo barato ¿Qué? hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Ekoetxean, Bilbon. Bihar, Bergarako udaletxean mintzatuko da, 19:30ean (Gipuzkoa).

«Nik ez dut zentsuratzen neure burua, hori ez delako inolaz ere aurrera egitea»

Kase.O. Hip hop abeslaria.

Argazkilaria: elninodelaselva

Jazza eta hip hopa nahasten ditu Jazzmagnetism ikuskizunak, eta Elgetan aurkeztuko dute gaur, Espaloia kafe antzokian.

Javier Ibarra abeslariak (Zaragoza, Espainia, 1980) Kase.O izena erabiltzen du, besteak beste, hip hoparen munduan. Violadores del Verso taldearekin aritzeaz gain, Jazzmagnetism egitasmoarekin dabil egunotan, bere ohiko kantak jazz tresna eta doinuekin jotzeko. Hori aurkeztuko du gaur 22:30ean, Elgetan (Gipuzkoa), Espaloia kafe antzokian. Lagun izango ditu Daniel Comas gitarrista, Hugo Astudillo saxofoi jotzailea, Juan Pablo Balcazar kontrabaxua eta baxu elektriko jotzailea, eta Dani Dominguez bateria jotzailea.

Francesca Figueras, astronomoa.

Gure galaxiaren ezagutzan «iraultza» eragingo duen espazio misioaz mintzatuko da gaur zientzialari katalana Donostian, Zientziaren Kutxaguneak antolaturiko Astronomia Jardunaldien harira.

Francesca Figueras (Bartzelona, 1958) Bartzelonako Unibertsitateko astronomia eta astrofisika irakaslea da. Esne Bidearen etorkizuneko esplorazioari buruz hitz egingo du gaur, 19:30ean, Aranzadi Zientzia Elkarteak Zorroagan duen egoitzan, Donostian, Astronomia Jardunaldien barruan.

«Euskal Herria nazien inperioaren beste apendize bat izan zen»

Ramon Barea Unzueta, historialaria.

Bigarren Mundu Gerran, Bidasoaren bi aldeetan ibilitako nazien berri emango du historialariak gaur Hondarribian. Irudien laguntzarekin Donostiako alderdi naziari buruz mintzatuko da, besteak beste.

Ramon Barea (Huys, Belgika, 1964) pedalontziaren asmatzailearen birbiloba da, eta Gernikako bonbardaketaren lekuko baten semea. Familiaren bilakaerak historiarako grina piztu zion. Nazismo transfronterizo hitzaldia emango du gaur, 19:30ean, Hondarribiko Arma plazako Interpretazio Zentroan.

«Su gurutzatuen artean dagoen turista bat bezala sentitzen naiz»

Rafa Berrio, musikaria.

Rafa Berrio (Donostia, 1963) jaioterrian izango da gaur, 1971 azken diskoa aurkezten. Viktoria Eugenia antzokian emanaldia egingo du 20:00etan, bi musikarirekin batera.

Zerk egiten du berezi 1971. urtea?

Nik garai aratzekin, garbiekin erlazionatzen dudan urtea da. Iraganeko oroitzapenak dira; horietan, alkandora zuriz jantzita eta eskuko ahurra bedeinkatuta dudala ikusten dut neure burua.

Azken diskoko azalari erreparatuta, zure bizitzaren kontabilitate liburua dela esan al daiteke?

Ez dut sekula horretan pentsatu, baina izan daiteke. Diskoak abesti existentzial asko ditu, kalkuluaren eta urteen joanaren balorazioaren zentzu horretan.

Noizean behin izaten dugu zure diskoen berri. Zer egin duzu, eta zer egiten duzu, bi diskoren arteko tartean?

Ez dut ezer egiten. Zurian igarotzen dudan denbora hori da niretzat baliotsuena. Nik nahi dudanean kaleratzen dut disko bat, presiorik gabe: nire gutizia da presioa jartzen didan bakarra. Bost urtetik behin ateratzen dut disko bat, gutxi gorabehera. Ez naiz musikatik bizi, ez naiz profesionala. Inguruari begiratuz gero, su gurtzatuen artean dagoen turista bat bezala sentitzen naiz.

Gazteagoa zinenean, Mogollon eta Amor a Traicion taldeen garaian, abestiek ez zuten orain adinako iluntasuna. Adin kontua da, edo zerbait gehiago?

Hitzak ez dira autobiografikoak, bat ere ez. Ez dira egilea eta pertsonaia nahasi behar, eta kantu askotan dagoen umorea kontuan hartu beharra dago. Ironiaz beteta daude: lagun arteko txantxa adimentsuak dira asko, seriotasun osoz adierazten ditudanak. Sinesgabeak izan daitezke, edo garratzak, baina ez dut uste ilunak direnik.

Bizitza simulazio gisa eta nora eza aipatzen dituzu. Ez al zen hori izan Guy Debord suizidiora eraman zuena?

Situazionalisten nora ez hori ez dut oso ondo ulertzen; XX. mende erdiko Parisko existentzialistekin identifikatzen naiz gehiago. Baina suizidiorik, ez. Bizitzaren inguruko larritasuna, bai; baina habano bat eta koñak kopa batekin eskuan, kafe bateko mahaian eserita.

Pochen falta igartzen al duzu?

Noski, gure belaunaldiko musikagile onena izan zen, dudarik gabe. Askeena eta harrigarriena bai, behinik behin. Nire azken diskoa erakustea gustatuko zitzaidan; mihi gaiztoa zuen Pochek, baina egile modura beti errespetatu ninduen.

Zergatik erabaki zenuen abestiak orkestratzea?

Diskoaren maketa amaitu nuenean Joserra Senperenari erakutsi nion, 70ko urteetako estilora orkestratu zezan. Berak bakarrik egin zezakeen gauza zen. Lan bikaina egin du Joserrak: moldaketetan ibili da, orkestra txiki bat gidatu du, piano eta akordeoiarekin grabazioak egin ditu... Talentu handiko musikaria da; gainera, hainbat arlotan lantzen du hori.

Nolakoa izango da gaurko kontzertua?

Hirukote bat osatuko dugu: nire lagun eta kide Jose Luis Lanzagortak pianoa joko du; Imanol Solores gazteak biola eta biolina; eta ni gitarra elektrikoarekin eta klasikoarekin ariko naiz.

Zer asmo dituzu etorkizunera begira?

2011n kontzertuak ematea da etorkizunerako dudan asmoa; zerbait lasaia, esfortzu handirik eskatzen ez duena. Eta posible bada, trenean... eta lehenengo klasean.

«Musikaren industrian zer edo zer aldatzekotan, barrutik aldatu behar duzu»

Alejandro Mendez, Lori Meyers taldearen sortzailea.

'Cuando el destino nos alcance' aurkeztuko du gaur Bilbon, Universal mutinazionalarekin dabilen talde indie andaluziarrak eginiko diskoa.

Alejandro Mendez (Granada, Espainia, 1982) Lori Meyers taldearen sortzaileetariko bat da. Espainiako pop-aren talderik bultzatueneko bat da. Laugarren diskoa -Cuando el Destino Nos Alcance- aurkeztuko du gaur, 20:00etan, BBK aretoan.

«Kataluniako runbak askoz soinu hobea du katalanez abesten denean»

Joan Garriga, musikaria.

La Troba Kung Fu taldearen sortzaileak kontzertu sorta emango du gaurtik igandera arte zazpikotearekin. Lehena gaur, Maulen.

Joan Garriga (La Garriga, Bartzelona, 1972) mestizajearen aitzindaria izan zen Dusminguet taldearekin. Bost urtetik hona, La Troba Kung Fu taldearekin ari da. Bira hasiko dute gaur Euskal Herrian. Gaur, 22:00etan, Mauleko Zinka ostatuan. Bihar, 22:00etan, Berriobeitiko Movie aretoan (Nafarroa). Ostiralean, ordu berean, Gasteizko gaztetxean. Larunbatean, 15:00etan, Baionako Elkar Megadendan, eta 22:00etan, Ordizian (Gipuzkoa). Igandean, azkena, 18:00etan, Saran (Lapurdi).

«Merkatua elkarrizketa da, eta enpresak elkarrizketa hori euskaraz egin behar du»

Eneko Astigarraga, informatikaria.

Argazkilaria, Codesyntax

'Enpresa eta euskara, sareak sortzen' jardunaldia egingo dute ostegunean Gasteizen, enpresen munduan euskara Interneten eta hango sare sozialen bidez nola erabili eta zabaldu hausnartzeko.

Eneko Astigarraga (Eibar, 1960) irakaslea da, Deustuko Unibertsitatean. Euskaraz lan egiteko enpresetan zein tresna dauden azalduko du, besteak beste, Enpresa eta euskara, sareak sortzen jardunaldietan, ostegunean, 10:00etan, Gasteizko Bibat museoan. Jardunaldien inguruko informazioa: komunikazioa@baieuskarari.org helbide elektronikoan edo 619909882 telefonoan.

«Etxekoneko etxekaltea izan naiz, eta horrexegatik naiz abeslari azkenean»

Micky, musikaria.

1960ko eta 1970eko telebistaren bidez egin zen ezagun musikari madrildarra, Eurovisionerako kantekin, besteak beste. Ia 70 urterekin rockaren indarra berreskuratu du, eta gaur erakutsiko du Andoainen.

Miguel Angel Carreño Schmelter (Madril, 1943) 1960ko telebistako pertsona ezagunenetako bat izan zen. Eurovision jaialdian parte hartu zuen, Enséñame a cantar abestiarekin, 1977. urtean, eta 9. postua lortu zuen. Ia 70 urterekin, agertokietara itzuli da, La cuenta atrás diskoa aurkezteko. Gaur Andoainen joko du, Los Colosos del Ritmo taldearekin, Basteron, 22:30ean.

«Oina hautsi nuen Berlinen, baina hezurra baino gehiago hautsi zitzaidan»

Ainara Lasa, artista.

'Hariketak; lotzea askatzea denean' erakusketa paratu du sortzaileak Errenterian. Erradiografiekin eta hariekin eginiko argi kutxen bilduma bat da, eta azaroaren 11ra arte egongo da ikusgai, Xenpelar Etxean.

Ainara Lasak (Oiartzun, Gipuzkoa, 1975) Hariketak; lotzea askatzea denean erakusketa jarri du Errenteriako Xenpelar Etxean (Gipuzkoa), azaroaren 11ra arte. Erradiografiak hariekin josita, argi kutxetan, horra artistak proposatzen duena. 18:00etatik 21:00etara dago zabalik.

Erradiografiak arimaren ispilua dira?

Gorputzaren barruko aldearen erakusgarri fisiko bakarra dira. Lau urte neraman erradiografiekin lan egiten hariekin hasi baino lehen. Barrura begira niretzat egin nahi nuen ariketa bat zen. Inguruko jendearen hezurrak erabili ditut euskarri gisa.

Berlinen izan zenuen bizikleta istripuak eman zizun azken bultzada?

Hanka hautsi nuenean orratzekin ari nintzen lanean. Erradiografien gainean pinturarekin probak eginak nituen, baina ez zuen ondo islatzen agertu nahi nuena. «Agian, orratzak izan behar du erradiografian zerbait kontatzeko bidea», esan nion neure buruari orduan. Bide batzuk eraiki behar nituen erradiografiaren gainean, eta beste materialekin ez zuen funtzionatzen. Hariek ezer baino hobeto agertzen zuten barruan nituen tentsio, pultsio, kezka eta zurrunbiloa. Erradiografietan zuloa egiten dute, eta barruko mundura begiratzeko leihoa dira zulook. Hezurra baino gehiago hautsi zitzaidan garai hartan, eta lan prozesu honek hori kontatzen du. Zauria ixtearen ideia da.

Tradizio handiko ideia, izan ere: Joseph Beuysengandik Frida Kahlorenganaino. Arteterapia da hau?

Ez dut hau guztia pentsatuta egin; askoz intuitiboagoa izan da. Ez dut sendabide gisa ulertu eta egin, baina egia da egin izanak lagundu egin didala, ulertzeko bidea ematen zidalako.

Hezurrak ere memoria historikoa ari dira mahai gainean jartzen.

Memoria eta bizipenak iltzatuta geratzen direla uste dut, oro har, eta forma hartzen dutela. Niretzat abiapuntua da hau, berriz arte plastikoetan murgiltzeko urteetan baztertuta eduki ondoren. Sendatu, eraiki eta loturak agertzeko erabili nahi nituzke hariak, eta, beharbada, alanbreak eta sokak. gertatu dena eta gertatzen dena ulertzeko ariketa da. Ariketa, h-rekin eta h-rik gabe.

«Kontxako badian bi munstro borrokan jartzea dut amets, eta hau beste urrats bat da»

Judas Arrieta, artista.

Japoniako marrazki bizidunetako kantak abesteko zortzikote bat osatu du euskal artistarik txinatarrenak. Gaur aurkeztuko du, Hondarribian, bihar Donostian zabalduko duen erakusketara eraman aurretik.

Judas Arrieta (Hondarribia, Gipuzkoa, 1971) Euskal Herriko artistetan Txinara salto egiten lehenetakoa izan zen. 8T Manga musika eta animea biltzen dituen egitasmoa aurkeztuko du gaur, 22:00etan, bere jaioterrian, Psilocybenea aretoan. Kataluniako Ninja Pastori taldearekin batera, Japoniako marrazki bizidunetako kanten punk bertsioak abestuko dituzte.

«Gaurko telebistan 'prime time'-an saio bat izatea oso susmagarria da»

Jokin Aldazabal, 'Ekoesfera' irratsaioko gidaria.

Energia berriztagarrien inguruko saioa du adituak Euskadi Irratian, astelehen gauetan. Energiaren gaiak ingurumenean, ekonomian eta politikan duen eragina aztertzen du.

Jokin Aldazabal (Larraul, Gipuzkoa, 1956) ingeniari izateko bidean zen gaztetan, baina, «etxean dirurik ez zegoelako», azkenean, filologia eta kazetaritza ikasi zituen. Energia alternatiboetan aditua da, eta Ekoesfera saioa egiten du Euskadi Irratian, astelehenero, 21:30ean.

Nondik datorkizu energiarekiko interesa?

Beti liluratu nau energiaren munduak. Gaur energia berriztagarriak esaten dugu, baina garai batean energia libreak esamoldea erabiltzen genuen. Energia horietaz nola baliatu interesatu zait beti. Neure etxean eguzki indarra, biomasa eta indar geotermikoa erabiltzen ditut. Azkena ez da erabat berriztagarria, noski, baina oso eraginkorra da. Lurraren azpiko berotasuna ateratzen du, 60 zentimetroko sakoneratik. Hori bero-ponpa baten bidez ateratzeko erabiltzen duzun energia unitate bakoitzeko, hiru berotasun unitate lortzen dituzu. Euskal Herrian sekulako aukera dago oraindik horretaz baliatzeko.

Besteak beste, horren berri zabaltzeko sortu duzu 'Ekoesfera'?

Euskadi Irratiko zuzendaritzak jakin zuen nik banuela horren inguruko ezagutza, eta saioa egitea proposatu zidaten. Ekologia eta energia dira ardatzak. Hedabideetan informatu behar duzu, eta entretenitu, baina ikusten dut gaian gero eta gehiago sakondu, orduan eta mezu larriagoa ateratzen dela. Ez da oso zuzena gaur mezu larriak ozen aireratzea, baina presa dugu, planetak oihukatzen digulako horrela oso gutxi iraungo dugula lurrazalean. Zientzialarien datuetan oinarritzen gara gauzak esateko. Horien eta herritarren artekariak gara saioan. Ni ez naiz telepredikatzailea.

Nola aukeratzen dituzu gaiak eta gonbidatuak?

Alor bakoitzeko adituak ekartzen ditugu, unibertsitatetik, edo teknikariak. Baita energia instalazioen inguruan esperientzia handia duen jendea.

Astelehen gauean jarri zaituzte, gaurkotasun handiko gaia izan arren. Baztertuta sentitzen zarete?

Ez. Oso ordu egokia da halako gauza baterako. Gaur saio bat prime time-an izatea oso susmagarria da, horretarako eman behar duzulako jendeak eskatzen duena. Gaur hedabideetan eta, batez ere, telebistan ematen dutena ez da oso ohorezkoa.

Zein helburu duzue saioan?

Jendeari ekologiaz, energiaz eta horien ondorio ekonomikoez pixka bat jabetzen lagunduz gero, pozik egongo ginateke.

Duela hogei urte politikariek Superportu esango zuten harro. Gaur, berriz, egitasmo berari ekoportu esaten diote erdi lotsaturik. Asimilatuta dago ekologismoaren diskurtsoa?

Bereganatu dute diskurtsoa, baina ez dut uste politikariek barneratu dutenik ingurumenaren arazoa. Baina, erne!, ezta herritarrok ere. Hegalpean ezkutatzen dugu geure erantzukizuna.

Azken boladan auto elektrikoaz ari zaizkigu eta, orain, bizikleta elektrikoaz. Hori ez al da kutsadura toki batetik bestera eramatea?

Bai eta ez. Auto elektrikoa termikoa, hau da, gasolinaz dabilena baino askoz efizienteagoa da. Beraz, ongi etorri, aurrerapauso bat delako. Halere, askoz eraginkorragoa izanda ere, nekez justifikatzen da gaurko mugikortasun sistema. Horrek ezin du iraun.

Zer gai dituzue gordeta datozen asteotarako?

Azken belaunaldiko intsektuen kontrako teknologiak aztertuko ditugu, esaterako. Tenperatura txikiko energia geotermikoaz ere arituko gara, EHUn egin behar dituzten jardunaldi batzuren harira. Deshazkundearen ekonomia eskolari eman nahi diogu tartea, ekologian eta energian eragin handia duelako. Ingurumen eta energiarekin kezkatuta bagaude, horrek eragina du ekonomian, eta, beraz, politikan. Dena bat da. Energia gara eta energiak mugitzen gaitu.

«Feminismo islamikoa barrutik garatu behar da»

Etin Anwar, Islamaren ikertzailea.

Irakasle indonesiarrak herrialde musulmanetan emakumeen eskubideen aldeko mugimenduak zertan diren azalduko du gaur Bilbon eta bihar Portugaleten, IPESen eskutik.

Etin Anwar indonesiarrak Islama irakasten du New Yorkeko Hobart and William Smith Colleges unibersitatean. Feminismo islamikoaz mintzatuko da gaur, 19:00etan, Yohn jauregian (Pelota kalea), Bilboko Zazpikaleetan. Bihar Portugaleten arituko da, 19:00etan, Nautika Eskolan. IPESek antolatuta.

Ignazio Arregi, Vatikano Irratiko albiste buru ohia.

Eliza katolikoaren informazio gune nagusian 20 urtez izaniko bizipen, gatazka eta zentsura kasuak kontatu ditu jesuitak liburu batean.

Ignazio Arregi Zendoia (Oñati, Gipuzkoa, 1931) jesuita eta kazetaria da. Loiola Irratiaren sortzaileetako bat izan zen, eta haren zuzendaria. Vatikano Irratian 1986. urtean hasi zen lanean, eta, 20 urtez, haren informazio zerbitzu zentralen burua izan zen.

Urte askotako bizipenak bildu dituzu Alberdaniak argitaraturiko liburuan: Eta orain, zer?. Zergatik izenburu hori?

Eskatu egin zidaten liburua idazteko, kazetari eta jesuita gisa izan dudan esperientzia ikusita. Bizi dudan garaia aztertu eta kontatu egin behar nuen, hortik zein ondorio atera zitekeen ikusteko. Izenburua zergatik? Denok bizi garelako galdu samar, hainbeste arazo gure aurrean ikusita. Nahiko lan dugu jakiteko gaurko krisiak gure bizimoduan zer eragina izango duen. Ingurumena, klima aldaketa, nazioarteko harremanak... Noiz lortuko dugu hainbat nazio handiren atzerapena zuzentzea? Batez ere gosea pairatzen duten mila milioi pertsonen egoera? Kezkatuta nago, gaurko krisiak konponbidea atzeratzea litekeena delako. Elizaren krisia ere, funtsezkoa da, ez azalekoa. Barne azterketa bat eskatzen du horrek.

Vatikanoan euskalduna izatea ez dela erraza diozu liburuan. Zergatik?

Vatikanoak beti onartu ditu, berehala, gutxiengo etnikoen eskubideak, baina hori indarraren bidez errebindikatzea ez du begi onez ikusten. Euskaldunonganako ezinikusia zabaldu da azken urteotan, oso muturrekoak, fanatikoak eta indarkeriaren aldekoak garelakoan.

Baina Euskal Herriko gatazka bide baketsuetatik eramateko ahaleginak hasi direnean, Vatikanoa ez al da izendatzen ari eskubide horiekin oso ulerkor ez diren apezpikuak?

Horretaz ezer gutxi daukat esateko. Vatikanoan bizita ere, oso zaila da jakitea zeintzuk diren Elizaren gobernuaren asmoak eta gotzainen inguruko joera. Iruditzen zait, azken izendapenak ikusita, ondorioztatu daitekeela hemen zerbait aldatu nahi dutela. Baina nondik dator aldaketa? Madrilgo Gotzain Konferentziatik, ala Vatikanotik? Halako aldaketa erabaki handia da, eta, normalean, Vatikanoak lagundu duela esango nuke. Baina hauek susmoak dira.

Liburuan kontatzen duzu Ibarretxe lehendakariari elkarrizketa egitea debekatu egin zizutela 2000. urtean.

Debekua goitik etorri zen. Huts handia iruditu zitzaidan. Dena onartuta zegoen aurretik, eta baimen guztiak nituen. Galderak Gasteizera bezala, Vatikano Irratiko zuzendariari bidali nizkion, eta onartu zituzten. Debekua azken unean heldu zen, Vatikanoko kuriaren barrutik. Nire ustez, Carlos Abella Espainiako enbaxadoreak egin zituen ahaleginak debekua lortzeko, nahiz eta hark ukatu duen hori liburu batean. Nork orduan? Espainiako nuntzioak? Ez dakit.

Halere, 13 urte lehenago, Txomin Iturbe ETAko buruzagiaren heriotzari buruzko erreportaje batekin ere arazoak izan zenituen.

Arazoa ez nuen izan Vatikanoarekin, ordea, baizik eta COPE irratiarekin. Iskanbila handia sortu zuten, gezurretan oinarrituta. Zorionez, testua inprimatuta zegoen, denek aztertzeko moduan, hor gaitzesteko ezer ez zegoela ikusteko.

Argazki batean agertzen zara, Loiola Herri Irratiaren sorrera garaian. Irratia saldu behar izan diote aurten Noticias taldeari. Zer iruditu zaizu?

Pena handia eman dit, baina aspalditik zetorren kontua. Ez zen bideragarria ekonomia aldetik jesuitentzat. Halere, erosteko lehiaketa egin zen, eta aztertu zen nork beteko zituen ondoena gure asmoak eta baldintzak. Baldintza onenak betetzen zituenari eman zioten gure irratia.

Euskarak bazuen tokia Herri Irratian. Orain saio bakarra dago euskaraz haren ordezko Onda Vascan.

Ez nuke nahi oraingo nagusiak epaitzea; ez dagokit niri hori egitea. Gureak egin du: orain beste batzuk datoz.

Euskal Herrian bizi zara azken sei urteotan. Vatikano minik al duzu?

Bai. Profesional moduan, alde batetik. Munduko irratirik handienetakoa da hura, eta nazioartekoa: 40 hizkuntzatan egiten da han. Interesgarria da han lan egitea. Erroma, gainera, hiri maitagarria da, eta munduko ederrenetako bat.

Vatikanoko L'Osservatore Romano egunkari ofizialak esan berri du Homer Simpson telebistako pertsonaia «katoliko prestua» dela. Eredu ona iruditzen zaizu kristauentzat?

Entzun ditut iritziak horren inguruan, baina ez dut ezagutzen saio hori. Oso gutxi ikusten dut telebista; nahiago dut informazioa Interneten bilatu. Internetek aukera gehiago ematen dit nik nahi dudana bilatzeko, beste batzuek niretzat erabaki dutena ikusi beharrean. 79 urte ditut, eta nire independentzia nahi dut.

«Etxean oraindik ez ditugu sortu ahalko munstroak, baina enpresatan ari dira dagoeneko»

Maria Ptqk, kultur ikertzailea.

Bioteknologia zer den eta kulturan zein gizartean zelako eragina duen ulertzeko ikastaroa emango du ekintzaileak, Soft Power, arte, zientzia eta ziberfeminismoaren tailerrak zabaltzeko, Bilbon.

Maria Ptqk (Bilbo, 1976) kultur ekintzailea da, eta abizen ziber-punka erabiltzen du duela urte asko. Soft Power, arte, zientzia eta ziberfeminismo tailerren aurtengo ekitaldia antolatu du Bilbon. Datorren astelehenetik aurrera, Introducción cultural a la biotecnología ikastaroa emango du Sarrikoko Fakultatean. Izena emateko: www.amarika.org/softpower.

Zer harreman dute animalia klonatuek eta ziberfeminismoak elkarrekin azaltzeko zure ikastaroan?

Dagoeneko iraultza bioteknologikoa deitzen dugun horren erakusle dira biak. Bioteknologia esaten dudanean gauza arrotza dela dirudi, baina denok harremanetan gaude horrekin egunero, ez badakigu ere: jana, botikak... Adar ugari eta luzeak dituen gaia da, eta gaur egun munduan dagoen negoziorik handienetako bat. Hala da patente sistema ezartzen ari zaielako bizidunei. Feminismoa izan zen lehena zientziaren sistema horri kritika egiten. Bioteknologiaz mintzatuko naiz, baina gizarte eta kultura ikuspegitik, ez zientzia aldetik.

Badira 25 urte Donna Haraway pentsalariak «denok gara cyborgak» idatzi zuenetik. Errealitateak motz utzi du adierazpena?

Ikastaroan Harawayren ikuspegia aztertuko dugu, baina ez zientzia fikzioaren aldetik, baizik eta zientzia errealitatetik. Emakumeon hileroko zikloa artifizialki erregulatuta dago, pilularen eraginez. Gure sekuentzia genetikoa eta giza DNA AEBetako enpresa baten jabetza dela esaten duzunean, jendea harritu egiten da. Bioteknologiaren industria izugarri azkar aurreratzen ari da, baina nahiko isilpean. Beldurrezko istorio bat ematen du, baina dagoeneko birikak, bihotzak, organo osoak egiten ari dira laborategietan hutsetik.

Halakoak entzuten ditugunean, David Cronenbergen beldurrezko filmak etortzen zaizkigu burura.

«Denok ehun urte biziko gara» agintzen digu bioteknologiaren industriak, eta promes horretan datza haren indarra. Ikuspegia kritikoa hartu behar dugu, baina ezin gara teknofobian erori, ez eta teknoutopismoan ere. Iraultza bioteknologikoa gertatzen ari da munduan botere aldaketa jazotzen ari den une berean. Indartzen ari dira Brasil eta India, esaterako, eta biek, kasualitatez, baliabide biologiko handienak dituzte. Kapital biologiko hori oso merke saltzen ibili dira AEBei, haziak, esaterako, baina dagoeneko ari dira buelta ematen.

Informazio teknologien iraultzak web 2.0 delakoa ekarri duen moduan, uste duzu urte gutxi barru denok etxean DNArekin jolasteko tresnak izango ditugula?

Eztabaida pizten ari da horren inguruan AEBetan. Ziur asko ez da berriz jazoko informatikarekin gertatutakoa, bioteknologia garestiagoa delako eta ez dagoelako interesik horretarako kontsumorako tresneria sortzeko. Etxean ez ditugu sortu ahalko munstroak, ziur asko, baina dagoeneko ari dira sortzen enpresatan ilunpean. Eztabaida bat behar dugu, irekia eta demokratikoa: tresna hauek ditugu, baina zer egin nahi dugu horiekin. Natura eraldatzeko inoizko aukerarik handiena dugu, baina garapenarekin nora joan gizarteak erabaki behar du, ez administrazio kontseilu batek.

DNA ateratzen irakasteko asmoa duzu tailerrean?

AEBetako Sub Rosa arte-zientzia taldeko bi kide ekarriko ditugu ikastaroetara, eta webcamarekin mikroskopioak egiten irakatsiko digute. Gainera, DNA nola atera azalduko digute. Baina ez gara giza DNAren gaian sartuko. Marrubiak erabiliko ditugu.

«Ez dut probokazioa bilatzen, baizik eta erabateko komunikazioa»

Sol Pico, dantzaria eta koreografoa.

'El llac de les mosques' dantza ikuskizuna aurkeztuko du artista valentziarrak, gaur, Bilbon. Rock itxurako koreografia da, zuzeneko musikarekin; 40 urte betetzearen krisiari buruzkoa da.

Sol Pico (Alcoi, Herrialde Katalanak, 1967) dantzari eta koreografoa da. Bere izena duen konpainia sortu zuen 1994. urtean, eta ironiaz eta indarrez beteriko ikuskizunak sortu ditu geroztik etengabe. El llac de les mosques lana taularatuko du gaur, 20:00etan, Arriaga Antzokian.

El llac de les mosques zer da, Beltxargen aintzira-ren bertsio punka?

Ez. Harremana duela eman dezake, baina ez du. Ez dago beltxargarik. Gehiago du zerikusia Edurnezurirekin eta gaztetasuna galtzearekin, ederrena ez izatearekin. Izenburua zoriz sortu zen, beti bezala. Ikuskizunak kontzertu itxura du, eta probasaioak sekulako anabasa ziren, nahasiak eta ilunak, aintzira beltz bat bezalakoak.

40 urte betetzearen krisia gainditu duzu lan honi esker?

Ez, zoritxarrez ez dut gainditu oraindik. Lan hau ez nuen sortu krisian nengoelako, baizik eta gauzak aldatu egiten direlako, 40 urte betetzen dituzunean edo 42. Niri 40 urte bete baino lehen etorri zitzaidan krisia, bizitza berriz planteatzera eraman ninduten sintomak agertzen hasi zirenean. Aldaketari nola aurre egin planteatu nuen lanean.

Zergatik antolatu dantza ikuskizun bat rock kontzertu formatuarekin?

Nire aurreko ikuskizuna Sirena a la plancha izan zen. Formatu handiko lana; dantzari asko, eta denera, hamabi pertsona agertokian. Dena zen handia horretan. Beraz, jatorrira apur bat itzuli nahi nuen honekin; zer edo zer intimoagoa egin, musika nire gainean jarrita. Musikariek ez didate laguntzen; nirekin ari dira, %50 dantza eta %50 musika den ikuskizunean. Oso ondo moldatu gara, denok 40 urte beteta ditugulako. Denontzat bizitza-bidaia izan da.

Ez duzu beldurrik inoren eremuan geratzeko, dantzazaleek kontzertua aurkitzen dutelako eta musikazaleek dantza?

Ez. Argi izan denok, hau dantza ikuskizun bat da. Dantza garaikidea da, baina zuzeneko musikariekin, eta musikariak istorioaren parte dira. Ez dut kontzertu gisa saltzen. Baina musika lan handia dago. Ikusleekin komunikatzen saiatzen naiz etengabe, hasieratik. Hitz egiten dut ikusleekin agertokira ateratzen naizenetik, baina zaratarekin ez didate entzuten. Musika originala da, Mireia Tejerorena; oso punka hasieran. Ikusleek oso ondo hartu dute dantzatu dugun leku guztietan.

Posible al da enfant terrible-a izaten jarraitzea 40 urteak pasatuta?

Nik ez dakit non ikusten duen jendeak probokazioa nire lanean. Nik ez dut probokazioa bilatzen, baizik eta erabateko komunikazioa, erabat hor egotea ordu oso batez. Baina, agian, hori probokatzaile suertatzen da. Nire lanean denak dira bizitzari buruzko erreferentziak, denok bizitakoak, eta azaltzeko era argia eta zuzena da.

Ikuskizunean, garbigailuan sartzen zara. Rockean tipikoa den heriotza-eta-berpizte kontu zaharra da, edo karma txarra duzu garbitzeko?

Espero dut karma txarrik ez izatea. Zentrifugatzea da ideia, eraberritzea, esan duzun bezala. Arropa aldatzen dut, magia trikimailuan. Gustuko dut halakoak egitea. Cactus lanean su ematen nion dantzari baten besoari.

Nola prestatuko gara psikologikoki gaurko?

Kinshashan, Kongon, ikusleak altxatu egin ziren gurekin ikuskizunean parte hartzeko. Bilbotarrek ere gozatzeko modukoa izango dela uste dut.

«Frankismoaren zentsura ez dugu ahaztu behar, ez baita iraganeko kontua»

Vicent Sanchis i Llacer, kazetaria.

'Censura franquista contra la editorial Bruguera' hitzaldia emango du gaur irakasle valentziarrak Bilbon, V. Zentsura at! jaialdiaren harira; gaur Bizkaiko hiriburuan hasi eta 17ra arte luzatuko da jaialdia.

Vicent Sanchis (Valentzia, 1961) kazetariak Censura franquista contra la editorial Bruguera hitzaldia emango du gaur, Bilbon, 20:00etan, BBK aretoan (Kale Nagusia, 19-21). Haur literaturaren aurkako zentsuraz egin zuen doktore tesia, eta hainbat erakusketa zuzendu ditu Espainiako agintariek prentsa satirikoari ezarritako zentsuraren inguruan, Alfonso XIII.atik Juan Carlos I.era.

«Alemanian bizi gara orain, herrietako jaietan 'El Venao' barik bluesa nahi dutelako»

Adrian Costa, musikaria.

Argazkilaria: Dena Flows

Bi galiziarrek Berlinen Los Reyes del KO blues taldea sortu, eta azken lana aurkeztuko dute gaur Elgetako Espaloia kafe antzokian, Pettirekin batera. Gaztelupeko Hotsak diskoetxearekin atera dute diskoa.

Adrian Costa (Santiago, Galizia, 1979) Los Reyes del KO taldeko abeslari eta gitarra jotzailea da. Blues taldearen bihotza osatzen du Marcos Coll herrikidearekin. Taldeak Alemanian aurkitu du bizileku naturala. It's Fiesta Time diskoa aurkeztuko dute gaur, 22:30ean, Elgetako Espaloia kafe antzokian (Gipuzkoa), Pettirekin batera.

«Hemen eta gaur matxino izateari utzi gabe errealista nola izan erakutsi nahi dut»

Josu Montero, idazlea.

Antzezlanaren une bat.

Hamabost urtez kartzelan egondako euskal preso bat da Barakaldoko egilearen 'La espera. Nadar de noche' antzezlaneko protagonistetako bat. Hortzmuga taldeak Bilbon taularatuko du igandera arte.

La espera. Nadar de noche antzezlana estreinatu zuen atzo Hortzmuga taldeak Bilbon. Josu Montero (Barakaldo, 1962) idazleak sortu du testua. Lan askoren egile, literatura munduaren aurpegi guztiak ezagutzen ditu idazleak, poesia, antzerkia, kritika, irakaskuntza eta liburudenda bat ere zuzendu du. Joseba Apaolazak, Arantza Goikoetxeak eta Gurutze Beitiak, BBK Aretoaren agertokian antzeztuko dute lana, igandera arte, 20:00etan.

«Beltzen eskubide zibilen ekintzaileek ere Facebook erabiliko zuten, edukiz gero»

Tanya Notley, teknologian aditua.

Argazkilaria: David Sasaki

'Informazioa ekintza bihurtu' lelopean, teknologia berriak gizartea aldatzeko erabiltzen irakasten die Tanya Notley adituak mundu osoko giza eskubideen aldeko borrokalariei. Gaur, bilbotarrei erakutsiko die.

Tanya Notley (Sydney, Australia, 1974) Queenslandeko Teknologia Unibertsitateko doktorea da, eta Tactical Tecnology Collective ziber-ekintzaile taldeko kidea. Gobernuen gehiegikerien aurka teknologiak erabiltzen irakasten die munduko hainbat herrialdetako GKEei. Sormen-estrategiak herritarrek parte hartzeko hitzaldi-ikastaroa emango du gaur 19:00etan, Bilbon, Arrupe etxean (Lojendio, 2), Alboan erakundeak antolatuta.

«Jolas parke guztien azala berdintsua da, baina mamia guztiz desberdina, eta latza»

Anoek Steketee, argazkilaria.

Munduko gatazka guneetako aisialdi lekuak erretratatu ditu azken urteotan argazkilari herbeheretarrak. Jolasaren eta beldurraren arteko bidaia Getxon jarri dute, bihar arte, Getxophotoren barruan.

Anoek Steketee (Hoorn, Herbehereak, 1974) munduko hainbat gatazka gunetako jolas parkeak erretratatzeari ekin zion 2006. urtean. Dream City izenburupean bildu dituen argazkiak erakusgai ditu Algortako Azokaren barnealdean, Getxophoto jaialdiaren harira (Bizkaia). Bihar izango du azken eguna erakusketak.

«Maite dut Katalunian katalanez inoiz egin ez den kanta mota abestea»

Eric Fuentes, musikaria.

Bartzelonako indie rockeko gurua izan da urteetan musikari-filosofoa, The Unfinished Sympathy taldearekin. Egitasmo propioa aurkeztuko du Euskal Herrian datozen egunotan, boskote indartsuarekin.

Eric Fuentes (Bartzelona, 1975) Graciakoa da, «auzo ezkertiar» batekoa, berak deskribatzen duen moduan. The Unfinished Sympathy taldearekin, hiriko indie rockaren burua izan da urte askotan. Egitasmo propioarekin etorri da Euskal Herrira. Gaur Bilbon joko du, 20:30ean, Cotton Club aretoan. Bihar, 22:00etan, Durangon, Plateruenan (Bizkaia), eta larunbatean, 22:30ean, Donostian, Gazteszenan.

«Lortu dugu jendeak zinemaz eztabaidatzea futbolaz bezala»

Felix Linares, telebista aurkezlea.

'La Noche de...' saioak hamabost urte bete ditu, baina jendeak zinema telebistan ikusteari uzteko arriskua dagoela dio haren aurkezleak.

Felix Linaresek (Bilbo, 1948) La Noche de... zinema tartea aurkezten du ETB2n. Saioak hamabost urte beteko ditu gaurko emanaldiarekin. Urteotan bizitakoaz eta etorkizunaz mintzatu zaigu.

«Ez nuen porno industria salatzeko asmorik, baina nire argazkiak errealagoak dira»

Naomi Harris, argazkilaria.

Sexu club baten bilera, Super Bowl partidarekin.

Bikotekidea trukatzeko sexu elkarteak erretratatu ditu argazkilari kanadarrak lau urtez, Ameriketako Estatu Batuetako gunerik kristauenetan. Lanaren emaitzak aurkeztuko ditu gaur Bilbon.

Naomi Harris (Totonto, Kanada, 1973) argazkilaria da. Bikotekidea trukatzeko Ameriketako Estatu Batuetako sexu klubak erretratatu ditu, eta irudiak America Swings liburuan argitaratu. AEBetako estaturik kristauenetan ikusitako trukearen mundu ezkutuaren inguruan mintzatuko da gaur, 20:00etan, Bilboko Fnacen (Urkixo zumardia, 4).

«Euskal eurohiriaz natural mintzo da jaialdia, batzuei interesatzen ez bazaie ere»

Ion Elorza, erakusketa komisarioa.

Dantza Hirian jaialdiak bosgarren urteari ekingo dio irailaren 16an. Azken lau urteko saioak erakusketa ibiltari batean laburbildu ditu errealizadore donostiarrak, Gorka Bravoren irudien bidez.

Ion Elorza (Donostia, 1963) errealizadorea da egun, baina zinema-argazkilari gisa egin du lan urte askoan Madrilen, besteak beste, Jaime Chavarrirekin, Gutierrez Aragonekin eta Pedro Masorekin. Hiria Dantzan jaialdiak aurten bost urte beteko dituela eta, argazki erakusketa berezia prestatu du, Gorka Bravoren irudiekin. Irailaren 26ra arte egongo da, Baionako Euskal Museoan.

«Euskal Herriko ontziak oso egokiak izan dira beti edonora joateko»

Xabier Agote, itsasontzigilea.

Portugal, Galizia, Eskozia eta Euskal Herriko barku tradizionalen argazkiak ikusgai jarri dituzte Pasaian, Atlantikoko herrialdeon ontzigintzaren historia zer izan den erakusteko.

Euskal Herriko itsasontzi tradizionalak lehengoratzen ditu Pasaiako Albaola elkarteak (Gipuzkoa). Elkarte horren presidentea da Xabier Agote (Donostia, 1964). Ardatz Atlantikoko itsasontzi tradizonalak erakusketa jarri du Pasaiko Ondartxo Itsas Kulturaren Zentroan (San Pedro). Europako hainbat herrialdetako ontzien argazkiak daude ikusgai.

«Argentinako hondamendia pairatuko dugu laster, Txinako lan baldintzak ezarri aurretik»

Nekane Jurado, ekonomialaria.

Eusko Jaurlaritzaren Ekonomia Planifikazioaren arduraduna izan da 25 urtez. Katalunian jaioa da, eta ekonomian aditua. Gaur goizean mintzatuko da Donostian, Gaindegiak antolaturiko mahai-inguruan.

Ekonomialaria eta psikologoa da Nekane Jurado (Ponts de Suert, Lleida, Katalunia, 1958). 25 urtez, Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Planifikazioaren arduraduna izan da. Gaindegia Euskal Herriko ekonomia eta gizarte garapenerako behatokiak mahai-ingurua antolatu du, gaur 11:00etan, Koldo Mitxelena kulturunean (Donostia). Juradorekin batera, Baleren Bakaikoa eta Anton Borja arituko dira.

«Finlandiako ipar-aurora ekarri nahi dut Bergarara, nire 60. urteko erronka gisa»

Ramon Aranzabal, artista.

Arkitektura, musika, dantza, argia eta pintura batzen dituen ikuskizun bat antolatu du margolari arrasatearrak; bi urteko lana, behin eta leku bakarrean ikustekoa den artelan erabatekoa egiteko.

Ramon Aranzabal (Arrasate, Gipuzkoa, 1950) Fagor kooperatibako kide izan zen, 2008. urtean erretiroa hartu zuen arte. Ordurako, hamahiru bat urte zeramatzan margotzen, eta gaur hori da bere eginkizun nagusia. Gau magikoak Munibeko plazan ikuskizuna pentsatu eta antolatu du, eta gaur emango du, 22:30ean, Bergarako Munibe plazan. Arkitektura, margoa, musika, dantza eta argi efektu bereziak bateratuko dira.

Erretiroa lasai bizitzeko hartzen dute batzuek. Nola bururatu zitzaizun zuri halako ikuskizuna antolatzea?

Neuk ere ez dakit zehazki nola izan zen. Urteak dira honetan nabilela. Sibeliusen musika entzuten, Tuonelako Beltxarga poema sinfonikoa, alegia, jakin-mina piztu zitzaidan. Tuonela hori non dagoen ikusi nahi nuen, Finlandian hainbatetan izan naizelako, lanean zein oporretan. Tuonela, ordea, asmaturiko leku bat da: heriotzaren lurpeko mundua da, Finlandiako mitologian.

Infernu mota bat, alegia?

Ez da infernua, purgatorioa baizik. Ibai beltza dago horretan, eta han, beltxarga. Hortik abiatzea bururatu zitzaidan. Finlandiako istorioa Bergarako Munibe plazara ekartzea pentsatu nuen. Toki zoragarria da: XVI. eta XVII. mendeko jauregiz beteta dago, apaiztegia... «Hau da lekua!» esan nuen. Tuonelako mitotik abiatuta, neuk asmaturiko istorioak dena lotuko luke: arkitektura, musika... Argi nuen ez nuela ohiko erakusketa bat egin nahi, baizik eta zer edo zer ezberdina, aberatsagoa.

Zenbat denbora antolatzen?

Bi urte behar ditu egitasmoak osatzeko. Une zailak ere izan dira, finantzaketa bilatzerakoan. Istorioa argi eztanda handi batekin amaitzen da, ipar-aurora bat agertzen da plazan. Edorta Kortadi arte kritikariari gustatu zitzaion ideia, eta testu bat idatzi zidan, eta horrekin bankuetara jo nuen diru eske. «Orain une zaila da», esan zidaten, «egitasmo indartsua da; zergatik ez duzu bi urte itxaroten?». Nik ezetz, une zaila delako orain egin behar zela, erronka zela.

Musiraka dantza taldeak jarriko dio mugimendua ikuskizunari, baina nola sortu da koreografia?

Performance-ak bi zati izango ditu: lehenean, Sibeliusen Finlandia poema sinfonikoa entzungo da, eta horretan, dantzariek kontatuko dute istorio osoa. Beraiek sortu dute koreografia. Nik ildoa baino ez diet markatu. Ez dute inoiz dantza klasikorik egin, baina ikusi duten guztiak harrituta geratu dira.

Ikuskizuna udako solstizio garaian egitea kasualitatea izan al da?

Ez, arrazoi askorengatik nuen data jarrita ekainaren 23-24rako. Baina 23a egun kritikoa da, sua egiten delako plazan. Beldurra ematen zidan, margoak erraldoiak direlako. Zortzi metroko oihal bat eskura dago, eta beldur nintzen sua hartuko zuela edo norbaitek margotuko zutela. Azkenean, 25ean egitea erabaki nuen, solstizioaren magia harrapatuko duelakoan. Lau argi dorre eta watt piloa jarriko ditugu, magiari laguntzeko.

Merezi du horrenbesteko lana hartzea une eta leku bakarrerako ikuskizun bat egiteko?

Horrela dago pentsatuta. Hau ezin da edozein lekutan ipini, 60 metro oihal daude kolorez margotuta. Plaza honetan badago niri aproposa iruditzen zaidan ordenua. Ez nago itxita, halere. Baina hau, nire 60. urterako erronka da.

«Zaborra atez ate biltzea izugarri interesgarria da, jendea hezi egiten duelako»

Manuel Toharia, zientzia dibulgatzailea.

 

 

 

 

'Acabar con la civilización del desperdicio' hitzaldia emango du gaur zientziazale madrildarrak Donostiako udaletxean. Hondakinak kudeatzeko gaurko eredua amaitu dela dio.

Fisikan lizentziaduna da Manuel Toharia (Madril, 1944), baina ezagunagoa da zientzia herritarrei ulertarazten eginiko lanarengatik. Acabar con la civilización del desperdicio (Alferrik botatako gauzen zibilizazioa amaitu) hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Donostiako udaletxean. Zaborrekin zer egin erabakitzeko eztabaida pil-pilean dagoenean ekarri du Kristina Enea Fundazioak Gipuzkoako hiriburura .

«Japonia eta Euskal Herria oso urrun daude, baina kulturek badituzte loturak»

Raul Santesteban, grabatugilea.

Aizkolariak, pilotariak, poxpolinak eta bestelako pertsonaiak Japoniako grabatuen estiloarekin landu ditu Lizarrako artistak, eta erakusgai jarri ditu irudiok Errenteriako Mikelazulo Kultur Elkartean.

Raul Santesteban (Lizarra, Nafarroa, 1973). Iruñeko Arte eta Ofizioen eskolan ikasi zuen grabatugintza. Euskiyo-e erakusketa jarri du Errenteriako Mikelazulo Kultur Elkartean (Gipuzkoa). Japonian grabatuei ukiyo-e esaten diete, eta Santestebanek hango estetika Euskal Herriko gaiak jorratzeko erabiltzen du. Ekainean ikusi ahal izango da 11 grabatuko bilduma.

«Politikak ez du zerikusirik etikarekin edo arrazoiarekin, eta irabazteko egin behar da»

Joseba Ariznabarreta, pentsalaria.

Argazkilaria: Dani Blanco / ARGIA

'Asimilazio politikoa' hitzaldia emango du gaur Orreaga taldeko kideak Usurbilen. Euskal Herriko gaurko klase politikoa aldamenetik kentzeko eskatzen du, eta biolentzia ezinbestekoa dela dio.

Filosofia irakaslea izan zen Joseba Ariznabarreta (Galdakao, Bizkaia, 1936). Euskadi, aproximación política liburua argitaratu zuen duela hamar bat urte, eta Pueblo y poder 2007an. Orreaga taldekoa da. Asimilazio politikoa hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Sutegin, Usurbilen (Gipuzkoa).

«Espiritualitate merkearen garaian, komeni da gogoratzea gorputza besterik ez dugula»

Rikardo Arregi, poeta.

 

Txomin Badiola. The War is Over.

 

 

Txomin Badiola artistaren 'The War is Over' argazkiaren inguruan mintzatuko da olerkari gasteiztarra gaur Artiumen, arte plastikoak eta literatura uztartu nahi dituen Arterako Hitzak ekimenean.

Rikardo Arregi Diaz de Heredia (Gasteiz, 1958) poeta da. Hari hauskorrak poema bilduma argitaratu zuen 1993. urtean, Kartografia bost urte geroago eta XX. mendeko poesia kaierak 2000an. Txomin Badiola artista bizkaitarraren The War is Over (Gerra amaitu da) argazkiaz mintzatuko da, euskaraz, gaur, 20:00etan, Artium museoan, Arterako Hitzak ekimenaren harira.

«Bejondeigula krisiak, aukera ematen baitigu hirigintza astiroago pentsatzeko»

Unai Fernandez de Betoño, arkitektoa.

'Euskal Herriko hirigintzaren argilunak' hitzaldia emango du EHUko irakasle gasteiztarrak gaur bere hirian. Etxegintza burbuilaren eta abiadura handiko trenaren eragina aztertzen du, besteak beste.

Unai Fernandez de Betoño (Gasteiz, 1977) arkitektoa da, eta irakaslea EHUn. Horrez gain, arkitektura eta hirigintzaren inguruko Aldiri aldizkaria zuzentzen du. Euskal Herriko hirigintzaren argilunak hitzaldia emango du gaur, 11:00etan, Gasteizko Landatxo gizarte etxean.

«Musika jatorrira itzultzen ari da, diskoaren industriaren gezurrezko egia hondoratuta»

Craig Bjerring Old Seed, musikaria.

Musikari kanadarrak taldeak utzi eta artista bidaiari bihurtzea erabaki zuen duela hamar bat urte. Gasteizen arituko da gaur, izu existentzialaren inguruan, baina umorez, xalotasunez eta metaforez.

Musikaria da Craig Bjerring (Winnipeg, Kanada, 1970). Hainbat taldetan aritu ondoren, Old Seed bakarkako egitasmoarekin dabil munduan barrena. Euskal Herrian aritu da jotzen aste honetan, eta gaur azken kontzertua emango du, Gasteizen, 20:00etan, Hala Bedi tabernan.

«Beloaz, izaera berresten dute emakumeek; zergatik ez dute txapela debekatzen?»

Angele Etoundi Essamba, argazkilaria.

Beloaren inguruko estereotipoak haustea du helburu artista kamerundarrak Bilbon zabaldu berri duen erakusketak. Afrikan jantzi hori nola erabiltzen den azaltzen dute kalean jarritako 42 argazkiek.

Angele Etoundi Essamba argazkilariak (Douala, Kamerun, 1962) Europa, Afrika eta Ameriketan erakutsi du bere lana. Herbehereetan bizi da aspaldi. Emakumeen beloak Afrikako kulturan duen eginkizuna azaltzeko erakusketa zabaldu zuen atzo Bilbon. Tamaina handiko irudiak dira, eta Guggenheim museoa eta Euskalduna jauregia lotzen dituen pasealekuan daude, Abandoibarran.

«Euskal Herrian eskuin muturreko nazionalismoa sortzeko arriskua dago»

Ricard Zapata-Barrero, politika irakaslea.

Immigrazioak Euskal Herriko, Kataluniako eta munduko beste hainbat mugimendu nazionalistatan duen eragina aztertuko du aditu kataluniarrak, gaur, Bilbon, Sabino Arana Fundazioak gonbidatuta.

Ricard Zapata-Barrerok (Bartzelona, 1965) Teoria Politikoa irakasten du Kataluniako hiriburuko Pompeu Fabra unibertsitatean. Immigrazioak estaturik gabeko nazioetan duen eragina ikertzen du. Inmigración y nacionalismo: temas para la agenda de los partidos hitzaldia emango du gaur, 19:30ean, Euskalduna jauregian, Bilbon.

«Marx eta Freud Maradona bezalakoak dira; Ken Follett, ordea, Mourinho bat da»

Pablo Nacach, pentsalaria.

 

 

 

Futbolaren, artearen eta gaurko pentsamenduaren arteko harremanak aztertuko ditu soziologo eta filosofo argentinarrak, gaur, Bilbon. 'Fútbol. La vida en domingo' liburua argitaratu du, besteak beste.

Soziologoa eta saiakera egilea da Pablo Nacach (Buenos Aires, 1969). Publizitateaz, gaurko hiriez eta giza harremanez idatzi du, besteak beste. 2006an, Fútbol. La vida en domingo saiakera argitaratu zuen. Kirolaren eta gizarte fenomenoen inguruan hausnartuko du gaur, 19:00etan, Errekalde aretoan, Bilbon (Errekalde Zumardia, 30).

«Krisiaz baliatu behar dugu, eredua aldatu eta gizakia berriz zentroan jartzeko»

Nicolas Ridoux, hazkuntza objetorea.

 

 

 

Bizimodua apaltzeko mugimenduaren erreferentzia nagusietako bat da ekintzaile frantziarra. Donostian mintzatuko da gaur, Literaktum jaialdiaren barruan, Andres Neuman idazle argentinarrarekin batera.

Nicolas Ridoux (Lyon, Frantzia, 1973) bizimodua apaltzeko mugimenduaren bultzatzaile nagusietako bat da. Besteak beste, Déccroissance pour tous liburua idatzi du. Andres Neuman idazle argentinarrarekin mintzatuko da gaur, 19:30ean, Ernest Lluch kultur etxean (Anoeta, Donostia). Aurretik Johan van der Keuken zuzendariaren I love Dollars filma emango dute.

«Sexuaz eta drogez gu baino askoz dekadenteago eta xaloagoak ziren Factoryn»

Britta Phillips, musikaria.

Britta Phillips, Dean Warehamekin

Andy Warhol pop artistak bere lagun eta ingurukoei zinemarako eginiko probei musika jarri die Dean & Britta bikoteak. Bilbon joko dituzte gaur 13 erretratuok, Lou Reedena eta Nicorena tartean.

Britta Phillipsek (Pennsylvania, AEB, 1963) Dean & Britta bikotea osatzen du, Dean Wareham senarrarekin. Luna taldean egin zuten bat biek, 2000. urtean. 13 Most Beautiful... Songs for Andy Warhol's Screen Tests egitasmoa taularatuko dute gaur, 20:00etan, Bilboko BBK aretoan. Warholek Factory estudioan lagunei eginiko zinema erretratu mutuei musika jarri diete Dean & Brittak.

«Travela pasatzen duzunean ez al zaitu harritzen inork zuri bidaiak oparitzea?»

Jose Antonio Lozano, matematikaria.

Datu meatzaritza zer den azalduko du gaur EHUko irakasleak Bilbon. Datorren urtean zenbat antxoa egongo den eta minbizia izango ote duzun iragartzeko erabiltzen da, besteak beste; baina arriskurik ere badu.

Jose Antonio Lozano (Bilbo, 1968) matematikaria da, eta irakaslea EHUko Informatika eta Adimen Artifizialaren Departamentuan. Sistema Adimentsuen Taldearen ikerketak zuzentzen ditu 2004. urtetik. Datu meatzaritza zer den azalduko du gaur, 19:30ean, Bidebarrietako Liburutegian, Bilbon.

«Ez dago errezetarik estresaren kontra, gizaki gisa hazteaz harago»

Carlos Perez, yoga irakaslea.

Gizarte garatuetan endemikoa bezain topikoa bihurtu da estresa, eta ondorio larriak izan ditzake. Bilbotarrak 30 urteko esperientzia du gaitzari aurre egiten, eta horretaz arituko da Bizkaiko hiriburuan.

.

Carlos Perezek (Bilbo, 1955) 30 urte baino gehiago eman ditu yoga irakasten. Gestión del estres hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Boluntan (Zabalbide kalea, Bilbo), Sumendi elkarteak gonbidatuta.

«Munduko estaturik zoriontsuenak txikiak dira, Euskal Herria bezala»

Oskar Arantzabal, ekonomialaria.

Joseba Egibarren hitzen oihartzuna itzali ez den honetan, krisiak estatu txikiei irekitzen dizkien aukerez mintzatuko da gaur, Donostian, aditu eibartarra, hamabi urtez esportazioan aritu dena.

Oskar Arantzabal (Eibar, Gipuzkoa, 1967) ekonomialaria da. Deustuko Unibertsitatean ikasi zuen, eta hamabi urtez aritu da esportazioan lanean. Las oportunidades soberanistas de los pequeños estados en tiempos de crisis hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Tomasene kultur etxean (Altza, Donostia).

«Ikusi ditut disolbatzaileen menpeko mutikoak arazoari euren kabuz buelta ematen»

Anna Stern, gizarte hezitzailea.

Etorkin adingabeei Debakoan eta beste zentroetan ematen dieten tratuaren inguruko txostenarekin, SOS Arrazakeriako kideak ika-mika sortu zuen martxoan. Gai horretaz mintzatuko da gaur, Oñatin.

Itzultzaile eta gizarte hezitzailea da Anna Stern (Girona, Katalunia, 1979). Boluntario gisa hasi zen lanean SOS Arrazakeria erakundean. Gaur, taldearen haur eta gazteen atalean dabil. Martxoan, hautsak harrotu zituen, Debako adingabeen zentroan haur etorkinei tratu txarrak eman dizkietela ondorioztatu zuen txostenarekin. Menores inmigrantes: ¿Protección o exclusión? Centros de acogida: Deba, Elgeta... hitzaldia emango du gaur, 19:00etan, Oñatiko kultur etxean (Gipuzkoa).

«Naturari bere bidea urratzen uztea, hori izan da nire gida bakarra»

Kazuyuki Kishino KK Null, musikaria.

Japoniako musika industrialaren eta noise mugimenduaren aitetako bat da musikari beteranoa. Azkoitian joko du gaur, Matadeixen. Tabata Mitsuru gitarrista psikodelikoarekin partekatuko du oholtza.

Kazuyuki Kishino (Tokyo, 1961) musikaria Japoniako eta munduko noise mugimenduaren aitzindarietako bat da, Merzbow eta Keiji Hainorekin batera. Hainbat tresna jotzen ditu, eta gitarrarekin hasi zen inprobisazioaren munduan. John Zorn zein Fred Frithekin egin izan du lan, eta denera 100 disko inguru argitaratu ditu. Azken urteotan, kutsu elektronikoagoa eman die bere zuzeneko emanaldiei, besteak beste, berak asmaturiko Nullsonic gailuarekin. Aurrez grabaturiko oinarrien gainean, soinu efektuak erabiltzen ditu zuzenean, eta bere ahotsarekin sortzen du gainerakoa. Soinu-zarata emanaldi bortitza egingo du gaur, 22:30ean, Matadeixen (Azkoitia, Gipuzkoa), Tabata Mitsuru gitarra jotzailearekin.

Japonian bonba atomikoek utzitako suntsipen paisaiatik sortu zen butoh filosofiatik sortu zen noise mugimendua ere?

Jende askok gaizki ulertu du: uste dute nik butoh dantza ikasi nuela, baina ez da horrela. Japoniako butoh dantzari Min Tanakak antolaturiko mintegian ikasi nuen, hori egia da, baina hor ez duzu dantzarik ikasten. Dena den, onartu behar dut esperientzia horrek sakonki erakutsi zidan hautsi ezinezko lotura dagoela gorputz eta gogoaren artean, eta nire sormena, lana eta emanaldiak iradoki zituela.

Zeni Geva hirukotearekin «hard core progresiboa» asmatu zenuen. Gaur KK Null egitasmoarekin bakarrik arituko zara. Zerk gidatu du zure eboluzioa?

Naturari bere bidea urratzen uztea, hau da, nire sena pentsatu gabe jarraitzea, hori izan da nire gida bakarra.

Bakarkako lan asko egin duzu, baina beste batzuekin ere asko egin duzu lan, Z'Ev, Alexei Borisov, Jon Rose, eta Cabaret Voltaireko Chris Watsonekin, esaterako. Hobe bakarrik, ala lagunduta?

Bakarrik nabilenean nahi dudana egiten dut, eta dena neure ideia eta sorkuntza da, eta emaitza soilik neure erantzukizuna. Taldean edo elkarlanean nabilenean erabat bestelakoa da lan prozesua: talde lana da, eta ez dago esaterik zer aterako den kimika horretatik. Bakarrik jotzea eta beste batzuekin aritzea, biak maite ditut. Ezberdina da, besterik ez, eta egia esan ezin dut esan zein dudan nahiago.

Halako musika underground egiteko, nahiko lanpetuta zabiltza. Zeintzuk dira hurrengo egitasmoak?

Ekainaren amaieran eta uztailaren hasieran Australian ibiliko da KK Null, hainbat hiritan egitekoa den Liquid Architecture jaialdian. Horrez gain, Zeni Geva taldearekin Australian bira egingo dugu irailean. Azaroaren amaieran, Frantziako Tazcorp dantza konpainiarekin arituko naiz lanean. Beraz, Frantzian egongo naiz hiruzpalau astez, pieza berriak sortzen haien Asfixia lan berrirako. Entseatuko dugu zuzenean aritzeko. 2011ko apirilean estreinatuko dugu. Bitartean, pieza gehiago sortzen ari naiz hurrengo diskorako, baita Zeni Gevarentzat ere.

Tabata Mitsuru gitarra jotzailearekin etorri zara Euskal Herrira. Norbera bere aldetik arituko zarete gaur Azkoitian, ala elkarlanean?

KK Null bakarka arituko da Cosmic noise ikuskizunarekin. Gero, Tabata arituko da bere gitarra psikodelikoarekin inprobisatzen. Eta, amaitzeko, bion arteko emanaldia egingo dugu. Soinu kimika sortuko da.